Blog: ‘Kom maar mee en geef me gras’

23 januari 2018, 00:00 Nieuws


[caption id=”attachment_89539” align=”alignright” width=”300”] Fotografie: Remco van der Kruis[/caption]

De eigenaar van Kluger Hans, Wilhelm van Osten, had zijn paard geleerd te rekenen. Met zijn hoef tikte Hans de uitkomst van de sommen op de grond. Een wonderpaard! Hoewel er geen bedrog leek te zijn, werd het toch nader onderzocht.

Ook als Van Osten er niet bij was, deed Kluger Hans het rekenwerk meestal goed. Maar wat bleek? Als de onderzoeker zelf het resultaat van de sommen niet wist, maakte Hans er een potje van. Degene die het paard de opgave gaf, keek onbewust naar zijn benen als Kluger Hans moest gaan tikken en weer omhoog als het paard moest stoppen. Op zulke subtiele hints reageerde de draver.

Paarden kunnen ons zo goed lezen, omdat ze zich prima hebben aangepast aan het leven dichtbij de mens. Ooit waren paarden natuurlijk wild. Maar wij zijn, heel vroeger, met de stoerste en minst agressieve paarden gaan fokken en werken. Zo kregen we lieve, meewerkende, mensgerichte dieren.

Bovendien zijn paarden prima lezers van lichaamstaal, omdat ze in groepen leven. Paarden zijn prooidieren en samen sta je sterk. Het is van levensbelang elkaar op de hoogte te houden van gevaar. Ze vertellen elkaar nieuwtjes door hun oren te draaien, hun ogen te vergroten of verkleinen, hun neusgaten te versmallen of verwijden en hun mond te verstrakken of ontspannen.

Paarden communiceren niet alleen met elkaar, maar ook met ons. Behalve dat je paard ‘praat’ met dat zachte hinnikje zodra hij je ziet en daarmee alleen speciale vrienden verwelkomt, kan jouw paard ook iets aanwijzen. ‘Toongedrag’ heet dat.

Mijn Haflingermerrie Soeda is daar een kei in als het om eten gaat. Omdat ze PPID heeft en een paar jaar geleden heel erg hoefbevangen is geweest, pas ik altijd erg op met gras. Maar in de winter op druilerige of grijze dagen, geef ik haar een randje gras.

Volgens mij kan ze tellen om de hoeveel tijd zij het o zo begeerde gras krijgt, want op deze bewuste dag vond ze het wel weer eens nodig dat ik een randje voor haar afzette. Ze liet haar hooinet links hangen en liep op weg naar het einde van haar stuk weiland.

Wat Soeda niet wist, was dat ik de vorige avond al een randje gras had afgezet. Ik bleef dus bij het hooinet staan om haar te zien wegwandelen. Na enkele meters stond ze stil en draaide haar hoofd in mijn richting om me aan te kijken. Indringend. Vervolgens keek ze naar het einde van de wei en weer naar mij. Het leek alsof ze wilde zeggen: ‘Kom maar mee en een geef me gras’.

Ik ging naar haar toe om enkele meters met haar op te lopen. Nadat ik was omgekeerd, bleef Soeda weer staan en herhaalde ze haar ‘toongedrag’. Weer indringend naar mij kijken en vervolgens naar het einde van de wei. Pas toen ik helemaal met haar was meegelopen, zag ze dat ze haar tanden in het lange gras kon zetten.

Met toongedrag wijst een dier op iets. Een paard doet dat bijvoorbeeld met zijn hoofd door eerst naar jou te kijken en vervolgens naar datgene wat hij wil of voelt. Zo zijn er ook paarden die pijn aanwijzen. Best interessant om eens bij jouw paard te kijken wat hij je wilt wijzen.

Als je meer wilt weten over sociale intelligentie van dieren – niet alleen paarden – is het onwijs leuk eens een dagje in de klas te gaan zitten bij psycholoog en filosoof dr. Esteban Rivas. Hij geeft regelmatig cursussen in Amsterdam.

Ellen de Boer is sinds 2011 gediplomeerd gedragstherapeut voor paarden. Zij heeft haar opleiding bij Tinley Academie gevolgd. Vorig jaar heeft zij zich als gedragstherapeut aangesloten bij Tinley Gedragstherapie voor Dieren, waarin zij samenwerkt met enkele paardencollega’s. Al jaren werkt zij als journalist bij Haarlems Dagblad. Haar grote inspiratiebron is haar Haflingermerrie Soeda.