Blog: Mijn merrie staat te trillen als een riet
NieuwsStress bij paarden vind ik een boeiend onderwerp. Tegelijkertijd krijg ik er een triest gevoel bij. Een beetje stress is normaal, maar het wordt vervelend als een dier er langdurig of intensief aan bloot staat.
De schrijvers van het boek ‘big bang tot burn-out’ stellen dat wij als mens steeds vaker te maken hebben met chronische stress. De wereld wordt in rap tempo ingewikkelder en het aantal prikkels wordt maar meer en meer (al was het alleen maar door onze mobiele telefoon).
Al die ingewikkelde toestanden kan ons stress-systeem helemaal niet aan. Wij zijn gemaakt om te vluchten bij gevaar (als een roofdier ons aanvalt bijvoorbeeld) om daarna weer tot rust te komen. Het voelt niet normaal om de hele dag te blijven zitten, continu allerlei uitdagingen aan te gaan en lastig te worden gevallen door vele prikkels. Ons stress-systeem kan hierdoor blijven aanstaan.
Net als wij, zijn de meeste paarden tegenwoordig ver af van hoe zij horen te leven. Ook voor de paarden wordt de wereld om hen heen steeds ingewikkelder. Voor veel paarden bestaat het leven niet uit verder trekken, eten, slapen, spelen, ontdekken en voortplanten. Het leven bestaat uit lang stilstaan, een paar keer per dag eten, veel slapen, vervelen en geen seks hebben.
[caption id=”attachment_87765” align=”alignright” width=”300”] Remco van der Kruis[/caption]
Een paar weken geleden stond ik twee dagen op een kleine paardenbeurs. Stress liep er als een rode draad doorheen. Ik hoorde verhalen over een merrie die gaat weven als haar maatje van de wei wordt gehaald. Over een merrie die het eng vindt alleen in een binnenrijbaan te lopen. Over een merrie die niet alleen het erf af wil en als ze het dan toch een keer probeert al na en paar meter staat te trillen als een riet. En over een ruin die tijdens een buitenrit ineens omdraait en naar stal terugholt. Zeker als hij een koe in de wei ziet staan. Herkenbaar?
Wat me al vaker is opgevallen en wat ik nu ook weer merkte, was dat de verhalen vooral over merries gingen. Zijn merries dan zoveel stressvoller dan ruinen? Natuurlijk zijn er ook stoere dames en angstige heren, maar over het algemeen krijgen merries eerder de zenuwen als ze gescheiden worden van de groep.
Dat merries het maar niks vinden als ze alleen iets moeten ondernemen, is normaal. Stel dat jouw merrie haar eigen leven mocht invullen, dan zou ze in een groep met een paar andere merries, wat jonge dieren en een hengst leven. En geen haar op d’r hoofd die erover piekert om eens alleen op avontuur te gaan. Leven in een kudde betekent veiligheid, veiligheid voor jou en je kinderen.
Merries zijn échte kuddedieren, die het gevoel van ‘samen zijn we sterk’ tot in het diepst van hun wezen voelen. Ze blijven meestal hun hele leven bij elkaar - tenzij ze geschaakt worden door een andere hengst, maar dan blijven ze hun hele verdere leven in zíjn kudde. Merries gaan langdurige, intensieve relaties met elkaar aan en helpen elkaar hun nakomelingen veilig groot te brengen.
Jonge hengsten daarentegen worden, als ze vruchtbaar zijn en een bedreiging vormen voor de baas, de harem uit geschopt. Zoek het maar uit. “Ga je eigen vrouwen maar zoeken”, krijgt hij als boodschap mee. Sommige jonge hengsten zwerven in groepjes (bachelor bands) rond en andere blijven een tijd alleen. Tot ze hun eigen kudde hebben samengesteld.
Hengsten zijn het van nature gewend om tijdelijk op zichzelf teruggeworpen te zijn. En ook al heeft een hengst zijn eigen harem, hij is degene die de kudde beschermt, de boel opjaagt bij gevaar en het gevecht aangaat met de concurrentie. Dat doet hij in z’n eentje en daarvoor is hij verantwoordelijk. Een hengst zal daarom over het algemeen minder snel last van stress hebben als hij iets alleen moet doen.
Natuurlijk spelen er in onze paarden nog meer aspecten een rol als het om stress gaat. Daar zal ik later op terugkomen.
Ellen de Boer is sinds 2011 gediplomeerd gedragstherapeut voor paarden. Zij heeft haar opleiding bij Tinley Academie gevolgd. Vorig jaar heeft zij zich als gedragstherapeut aangesloten bij Tinley Gedragstherapie voor Dieren, waarin zij samenwerkt met enkele paardencollega’s. Al jaren werkt zij als journalist bij Haarlems Dagblad. Haar grote inspiratiebron is haar Haflingermerrie Soeda.
