Blog: Steigeren onder het zadel
NieuwsAls Animada in haar spel steigert, zie je kracht, beheersing en gratie. Sierlijk slaat ze haar voorbenen uit. Steigeren zit haar in het bloed. De wortels van de gitzwarte merrie liggen op het eiland Menorca. Het daar gefokte paardenras, de Pura Raza Menorquina, is oppermachtig in het steigeren.
Hoewel het steigeren in de genen zit bij de in Nederland geboren Animada – beide ouders zijn wel opgegroeid op Menorca – zal zij het alleen in haar spel doen. Als het aan eigenares Susan Oudbier ligt, zal haar 8-jarige merrie nooit onder het zadel de voorbenen in de lucht gooien. Op het eiland Menorca is het ook niet gebruikelijk om dat de merries aan te leren. Steigeren is voorbehouden aan de hengsten.
Uiteraard, zou je zeggen: mooi geklede machomannen willen een stoer steigerende hengst onder de kont. Maar los daarvan zijn vooral hengsten gericht op steigeren. Als ze jong zijn, staan ze al spelend op hun achterbenen. Later, in hun volwassen leven, gaan ze al steigerend hun concurrentie te lijf en beschermen ze op die manier hun harem tegen vijanden.
Op het religieuze feest Jaleo op Menorca, dat van eind juni tot begin september in verschillende dorpen wordt gevierd, wordt aan het steigeren een dimensie toegevoegd. Ruiters laten hun zwarte hengsten zelfs op hun achterbenen springen. Zo hupsen ze door de overvolle straten, die bestrooid zijn met rood zand. Het zou geluk brengen om de buik van het op de achterbenen lopende paard aan te raken.
Als ik in Wilp kom kijken naar de mooie Animada, vertelt eigenares Susan dat ze heel veel power achterin heeft. Op die sterke achterhand wordt de PRM speciaal gefokt. Ze is ook heel wendbaar en kan op een dubbeltje draaien. Haar draaicirkel is veel kleiner dan die van een KWPN’er bijvoorbeeld. Animada is dapper, nieuwsgierig, gelijkmatig van karakter en gemakkelijk met andere paarden. Bokken of steigeren onder het zadel zal ze uit zichzelf niet doen. Als ze iets moeilijk vindt, kiest zij ervoor om voorwaarts te gaan. Te vluchten.
Maar voor veel paarden die steigeren onder het zadel, is vluchten geen optie (meer). Omhoog komen met de voorbenen is vaak het gevolg van wel willen voorwaarts gaan, maar niet kunnen.
- Pijn, stress, opwinding, obstakels en een intern conflict zijn redenen waarom een paard onder het zadel steigert.
- Pijn door het bit, hoofdstel, zadel, sporen of omdat je paard een lichamelijk probleem heeft.
- Stress en opwinding, omdat je paard de (wedstrijd)baan in moet, achtergelaten wordt door vriendjes of voorop moet lopen op een buitenrit.
- Een obstakel kan zijn een hindernis, een hek of zelfs een ander paard. Ook tegenstrijdige signalen van de ruiter kunnen een barrière vormen: de teugels aanhouden en het paard tegelijkertijd beenhulpen geven om voorwaarts te gaan.
- Een intern conflict is onder het zadel bijna altijd aanwezig: voorwaarts gaan veroorzaakt pijn of angst bij het paard, maar stilstaan mag ook niet, want dan drijft de ruiter het paard naar voren.
Voordat hij steigert zal een paard waarschuwingen geven: langzamer en/of korter gaan lopen, stilstaan, zijn spieren spannen, zijn hoofd omhoog doen en oren naar voren prikken, zijn gewicht naar achteren verplaatsen. Als het paard dan steigert, gebeurt het vaak dat de ruiter het gedrag beloont door de druk van teugels en benen weg te halen tijdens het omhoog gaan. Beter is om de druk weg te nemen op het moment dat het paard naar beneden gaat. Dan beloon je hem voor het juiste gedrag. Je wilt tenslotte dat hij met vier benen aan de grond blijft.
Hertrainen van steigeren is wel een typisch geval van ‘don’t try this at home’. Een steigerend paard kan gevaarlijk zijn, omdat hij uit balans kan raken en (met jou erop) achterover vallen. Als je je niet zeker voelt over het hertrainen van dit gedrag, zoek een goede trainer die op de juiste manier de leerprincipes toepast.
Ellen de Boer is sinds 2011 gediplomeerd gedragstherapeut voor paarden. Zij heeft haar opleiding bij Tinley Academie gevolgd. Vorig jaar heeft zij zich als gedragstherapeut aangesloten bij Tinley Gedragstherapie voor Dieren, waarin zij samenwerkt met enkele paardencollega’s. Al jaren werkt zij als journalist bij Haarlems Dagblad. Haar grote inspiratiebron is haar Haflingermerrie Soeda. Kijk voor meer informatie op haar website www.aardvanhetpaard.nl.
