Blog: Chanel en de vuurpijl
NieuwsMet de jaarwisseling blijf ik het liefst binnen. Ik houd van dieren en niet van vuurwerk. Maar soms maak ik een uitzondering en ga ik wel op pad op 31 december.
[caption id=”attachment_88115” align=”alignright” width=”300”] Fotografie: Remco van der Kruis[/caption]
Een aantal jaar geleden was ik op oudjaarsavond ‘oppas’ van een paard. De merrie Chanel stond nog maar net in een paddock paradise, ingeklemd tussen wegen en woningen. De eigenares van de paddock paradise wilde dat alle paarden tijdens het vuurwerk aan een touwtje werden vastgehouden. Eén van haar eigen paarden had een blessure en ze wilde geen ongecontroleerde renpartijen als gevolg van de knallen.
Chanels eigenares kon die avond met geen mogelijkheid zelf haar paard vasthouden. Ze zou haar man erg verdrietig maken als ze niet meeging naar een oudjaarsfeest waarvoor hij lang geleden dure kaartjes had gekocht. Mij leek het heerlijk om tijdens de jaarwisseling tussen de paarden te staan en niet achter het raam te wachten tot de rook van het vuurwerk was opgetrokken.
Om half twaalf vertrokken mijn man – die lieverd liet zich overhalen mee te gaan – en ik richting paddock paradise. Tegen twaalf uur kwamen ook de andere eigenaren en verzamelden we de paarden in de grote rijbaan. Na een korte nieuwjaarswens barstte het vuurwerk los.
Chanel is niet snel onder de indruk van spannende dingen, maar dit was zelfs voor haar te heftig. Na enkele minuten begonnen haar benen te bewegen en wilde ze draven. De schrik zat erin. Ik stuurde Chanel om me heen en liet haar begaan. Bewegen zorgt er immers voor dat de stress in haar lichaam afvloeit.
De stress was groot, zag ik ook bij de andere paarden. Onrust, mesten, grote ogen en hoge hoofdhalshouding. Bewegen, bewegen, bewegen.
Toen Chanel even stilstond, probeerde ik haar ongerustheid weg te nemen door zachtjes tegen haar te praten en haar te aaien wanneer ze een teken van ontspanning gaf. De momenten waarop ze wilde vluchten namen af.
Het geluid werd minder heftig en Chanel hoefde niet meer te bewegen. Ze stond rustig naast me. Opeens vloog er een laatste vuurpijl vanachter de hoge bomen en struiken omhoog. Met onze ogen volgden we de sterretjes die verdwenen in de zwarte nacht. Chanel kromp ineen. Een laatste twijfel. Maar ze bleef staan.
Een aantal jaar later praten de eigenares van Chanel en ik weer eens over die bewuste oudjaarsavond. Nieuwsgierig vraag ik hoe ze nu reageert op vuurwerk. “Niet”, is haar antwoord.
Chanel heeft kunnen zien en horen wat er gebeurde. Ze mocht haar stress ontladen door te bewegen. Ze was met andere paarden samen en er waren mensen die haar geruststelden.
Dit is een mooi voorbeeld van habituatie. Maar het kan ook de andere kant opgaan, met een ander karakter in een andere situatie, zodat het paard juist sensitiever voor het geluid wordt.
Je kunt het geluid van vuurwerk (her)trainen als je denkt dat je paard gaat reageren op het geknal. Omdat hij bijvoorbeeld is verhuisd naar een stal of weiland dichter bij de bewoonde wereld, of omdat hij al nare ervaringen heeft.
Tinley Gedragstherapie voor Dieren verkoopt een cd met vuurwerkgeluid. Die is te gebruiken voor katten en honden, maar zeker ook voor paarden en zelfs voor kinderen. Ook bestaan er allerlei apps met vuurwerkgeluid.
Als je gaat oefenen, doe dat met andere paarden samen. Het liefst met paarden die niet of minder bang zijn. Zo kunnen de dieren van elkaar leren.
In de training is het belangrijk dat je paard niet bang wordt van het geluid. Bouw het geluid langzaam op. In sterkte, afstand en duur. Begin zachtjes op afstand voor een korte periode. Als je paard niet bang is, kun je het geluid harder zetten. Daarna kun je dichterbij komen met het geluid. Tot slot kun je het geluid steeds langer laten duren.
Als je paard bang wordt, ben je zijn grens overgegaan. Zorg dat hij weer tot rust komt en begin opnieuw. Alleen een ontspannen dier kan leren.
Ik wens iedereen heel gezellige feestdagen, een veilige jaarwisseling en een fantastisch nieuw paardenjaar.
Ellen de Boer is sinds 2011 gediplomeerd gedragstherapeut voor paarden. Zij heeft haar opleiding bij Tinley Academie gevolgd. Vorig jaar heeft zij zich als gedragstherapeut aangesloten bij Tinley Gedragstherapie voor Dieren, waarin zij samenwerkt met enkele paardencollega’s. Al jaren werkt zij als journalist bij Haarlems Dagblad. Haar grote inspiratiebron is haar Haflingermerrie Soeda.
