Blog Martine du Floo (5) | Massage voor paarden

60% spieren

Als je paard een blessure heeft of je voelt dat er iets niet helemaal goed is, dan is het verstandig om overleg te hebben met een dierenarts of een fysiotherapeut voor paarden. Maar misschien kunnen onvolkomenheden al eerder opgemerkt worden, zodat je een lang hersteltraject kan vermijd.

Ongeveer 60% van het lichaamsgewicht van paarden bestaat uit spieren. Het functioneren van deze spieren is heel belangrijk. Niet alleen om in de natuur te overleven, maar ook in alle disciplines van de paardensport.

Spierbelasting

Elke discipline heeft een eigen spierbelasting. De juiste training voor een specifieke discipline en aanleg is van belang. Het inzetten van een regelmatige onderhoudsmassage kan helpen afvalstoffen goed af te voeren en gevoeligheden op te merken.

Gunstig effect

Verder kan een massage een gunstig effect hebben, voor of na inspanning, maar ook als onderhoudsmassage in een periode dat paarden minder in beweging komen. Bijvoorbeeld als paarden meer op stal staan, tijdens de winter of als er een blessure is. 

Een massage zorgt voor doorbloeding en afvoer van afvalstoffen. Daarbij komen er zogenaamde ‘geluksstofjes’ vrij (endorfines). Als paarden elkaar groomen merk je dat ze perfect weten waar dat moet gebeuren.

Rekprogramma

Een aansluitend rekprogramma zorgt ervoor dat de spieren weer terugkomen in de normale lengte. De doorbloeding verbetert, zodat het basis-metabolisme geactiveerd wordt. In een ‘natuurlijke’ habitat van een kudde kunnen paarden wegsprinten en is een warming-up c.q. rekprogramma niet nodig. 

Een paard in een kudde is als vluchtdier gewend snel te reageren op situaties zonder daar blessures door te krijgen. Maar in een discipline van de paardensport wordt er regelmatig meer gevraagd.

Rek echter wel nadat spieren eerst even zijn opgewarmd.

Foto: Mike Sijmons

Rood en wit spierweefsel

Paarden hebben, net als mensen, rood en wit spierweefsel, ofwel slow twitch (rood) en fast twitch (wit). Afhankelijk van de bloedlijn heeft het paard meer rood of wit spierweefsel. Dit bepaalt ook het talent voor een specifieke discipline. 

Rood spierweefsel is langerekt, goed doorbloed en meer actief gedurende langdurige gelijkmatige belasting, waarbij de hartslag op een niveau is dat het dier niet buiten adem raakt. Wit spierweefsel is korter en minder doorbloed en meer actief gedurende korte snelle krachtsinspanningen, waarbij een hoge hartslag wordt gevraagd. Dit spierweefsel is gevoeliger voor blessures.

Overbelasting van een spier

Een spier reageert op een trauma door te verstrakken. Ontspanning en verlengen is dan niet meer mogelijk en de spier kan zijn functie niet naar behoren uitvoeren. Afvalstoffen kunnen dan moeilijker weg. Andere spieren gaan compenseren en kunnen ook overbelast raken.

Exterieur

Voordat een massage wordt uitgevoerd is het van belang te kijken naar het exterieur en ras specifieke kenmerken van het paard. Daarnaast hebben verkeerde been – en hoefstanden invloed op de spieren, pezen en banden.

Huisvesting

In de natuur en bij het natuurlijk houden van paarden kunnen de dieren lopen, rusten, eten en kunnen ze vrij op elkaar reageren. Ze zijn goed ‘opgewarmd’ en kunnen snel reageren op de omgeving. Groepshuisvesting is niet altijd mogelijk en dan kan een massage uitkomst bieden. Een uitgebreide poetsbeurt laat meestal ook zien waar de problemen en de ‘lekkere’ plekjes zitten.

Natuurlijke scheefheid

Omdat paarden van origine ‘lopend eten’, zijn ze van nature horizontaal scheef en lopen ze met 2/3 van het gewicht op de voorhand. Als ruiters het paard gaan belasten komt er nog meer gewicht op de voorhand. Een juiste training kan paarden weer meer oprichten. Dressuur is onder anderen gericht op het meer dragen van de achterhand van het paard. Zo wordt het gewicht beter verdeeld en spieren, banden, pezen en botten worden gelijkmatiger belast.

Maar een paard is ook lateraal scheef. Net als mensen hebben paarden ook een voorkeurskant. Ze zijn links of rechts gebogen. In de natuur is dit geen probleem, maar als het paard belast wordt, kan dit zorgen voor vroegtijdige slijtage. Gedurende een goede dressuurtraining wordt hier aandacht aan besteed. Rechtrichten is van belang. Een massage kan zorgen dat het paard zijn ‘zwakkere’ kant beter kan gaan belasten.

Onnatuurlijke scheefheid

Met onnatuurlijke scheefheid wordt de symmetrie in gewrichten/wervels bedoeld. Onnatuurlijke scheefheid heeft bijna altijd een externe oorzaak. Het paard is bijvoorbeeld gevallen, uitgegleden of heeft vastgelegen in de box. Ook deze scheefheid wordt gecompenseerd in de spieren. Helaas kan deze asymmetrie niet weg gemasseerd worden, maar in samenwerking met de specialist kan een massage wel complementair helpen.

Bot- en kraakbeenweefsel

Bot- en kraakbeenweefsel hebben verschillende eigenschappen en vullen elkaar aan. Bot is stevig en stug. Kraakbeen is minder sterk maar soepel, elastisch en glad. Tot aan volwassenheid is zowel de lengte- als de breedtegroei van belang. Veel van het kraakbeen waarmee een veulen wordt geboren gaat geleidelijk over in bot. Een paard kan in de lengte zijn uitgegroeid, maar de breedtegroei duurt wat langer. Daar moet aandacht voor zijn wanneer een paard ‘aan het werk’ gaat. Verder heeft een castratie ook nog effect op de groei van het lichaam.

Elk paard uniek

Elk paard is uniek en er zijn maar weinig paarden met perfect gebouwde benen. Het is goed om daar rekening mee te houden als het paard ‘in de sport’ wordt ingezet. Niet alleen een juiste trainingsopbouw ‘onder de man’, maar ook op de grond is van belang. Net als de balans tussen ‘rust’ en beweging.

Wat doet massage?

• Het verbetert de doorbloeding, waardoor blessures sneller herstellen en afvalstoffen sneller worden afgevoerd
• Het verminderd spierkramp
• Het verwarmt de spieren en bereidt het paard voor op het werk
• Het laat spierknopen en verklevingen verdwijnen
• Het zorgt voor ontspanning
• Het helpt bij het vroegtijdig ontdekken van problemen, zodat slijtage of blessures voorkomen kunnen worden of een specialist kan worden ingeschakeld voordat de gevoeligheid blessures oplevert
• Het zorgt voor vrijkomen van ‘geluksstofjes’ (endorfines)
• Het verhoogt de productie van synoviavocht, wat zorgt voor een betere smering van de gewrichten
• Het verbetert de looplust en zorgt ervoor dat het paard een betere balans en bewegingsvrijheid heeft. 

Foto: Deborah Blom

Wie ben ik

Ik ben Martine du Floo, bewegingsspecialist en homeopaat voor mens en dier, masseur voor mens en paard en craniosacraal therapeut voor paarden. Mijn expertise is holistisch, verbindend en ik zet mijn kennis in om zowel mens als dier in een goede balans te krijgen. 

www.martinedufloo.nl