Wat je moet weten over zwilwratten en sporen

Rudimentair

Zwilwratten en sporen zijn een zogenaamd ‘rudimentair overblijfsel’. Lang, lang geleden, ruim vijftig miljoen jaar terug, had het paard (net als veel andere zoogdieren) vijf tenen in plaats van één hoef. De wetenschap neemt aan dat de eerste teen volledig is verdwenen door de evolutie: het spoortje is hier het overblijfsel van. Griffelbeenderen zijn de restjes van teen twee en vier. Teen drie is uitgegroeid tot wat wij nu kennen als de hoef. Teen vijf is naar boven geschoven, waar de zwilwrat een overblijfsel van is. Het is nooit door wetenschappers bewezen dat dit de zwilwratten en spoortjes daadwerkelijk overblijfsels van tenen zijn, maar de vermoedens zijn wel erg sterk.

In principe hebben zwilwratten en sporen tegenwoordig geen nut meer en ondervinden paarden geen voor- of nadeel aan de vorm en aan- of afwezigheid van deze rudimentaire onderdelen. Grappig genoeg missen sommige rassen, zoals IJslanders, Kaspische paarden en zebra’s de zwilwratten van hun achterbenen. 

Fabeltjes

Omdat zwilwratten en sporen wat mysterieus zijn, gaan er allerlei fabeltjes de ronde. En sommige van die fabeltjes zijn best creepy! In Engeland worden zwilwratten ook wel ‘night eyes’ genoemd, omdat paarden ‘s nachts goed zouden kunnen zien omdat ze die zwilwratten hebben. Andere mensen denken dat paarden elkaar herkennen door de kenmerkende geur die van zwilwratten afkomt. Als je paard zich niet laat vangen in de wei, zou je volgens het fabeltje een stukje zwilwrat in je zak moeten doen, zodat het paard op je af komt. 

In Engeland worden sporen ook wel ‘ergots’ genoemd. Dit stamt af van het Franse woord voor ‘spoor’, waarmee ook wel wordt gerefereerd naar de scherpe, grote sporen van hanen. Qua looks komt dat nog best aardig overeen!

Uniek

Zwilwratten en sporen zijn van hetzelfde materiaal gemaakt als de hoeven van je paard en kunnen dan ook even hard worden. De zwilwratten van je paard zijn net zo uniek als jouw vingerafdruk, al zijn de meeste wel ovaal van vorm. Hoewel ieder paard zwilwratten heeft, zijn sporen wat zeldzamer: sommige paarden hebben aan alle benen een spoor, sommige aan twee of drie en anderen helemaal niet. Vooral paardenrassen met veel behang, zoals tinkers en trekpaarden, hebben vaak relatief grote sporen.

Verzorging

Zwilwratten en sporen zijn gevoelloos en groeien net als hoeven voortdurend door. Hoewel sommige paarden de zwilwratten zelf afknabbelen of vanzelf verliezen, is het verstandig ze regelmatig te controleren en waar nodig in te korten. Te lange zwilwratten kunnen ergens achter blijven haken, wat voor een vervelend wondje kan zorgen. De huid onder de zwilwrat en spoor is glad (dus de zwilwrat loopt niet door ‘in’ het been), maar wel goed doorbloed en gevoelig. Sommige mensen ‘draaien’ de sporen los, maar dat kun je om die reden beter niet doen.

Is de zwilwrat of spoor zacht, dan kun je met je nagels een stukje afpulken. De zwilwrat is op zijn zachtst wanneer hij nog relatief kort is en kun je nog wat zachter maken met een beetje vaseline, hoefvet of olie. Door de zwilwrat af en toe in te smeren (en kort te houden) voorkom je dat hij uitdroogt en inscheurt. Diepe kloven kunnen (net als kloven in je vingers), erg pijnlijk zijn en ontsteken wanneer bacteriën zich ophopen. 

Is de zwilwrat te hard of lang om met je vingers te verwijderen? Gebruik dan een mesje of een nijptang. Je kunt ook vragen of je hoefsmid de wratjes wil verwijderen. 

Bron: Pro Equine Grooms