openingsbeeld verhuizen (Large)
openingsbeeld verhuizen (Large)

Een nieuw paard op stal

Nieuws

Je hebt een paard gekocht en je gaat ermee naar je pensionstal. Voor het paard is de verhuizing een flinke omschakeling. Voor zijn soortgenoten die daar al langer staan ook. Overleg vooraf met de pensionhouder hoe je de introductie het beste kunt laten verlopen. Waarmee moet je rekening houden?


Waar komt het nieuwe paard vandaan? Dat lijkt misschien een rare vraag, maar weet je of er op die plek misschien recent ziektegevallen zijn geweest? Het gebeurt bijna nooit, maar eigenlijk moeten nieuwe paarden één à twee weken in quarantaine worden gehouden, tot duidelijk is dat ze niets ernstigs onder de leden hebben.

Paarden zijn kuddedieren die leven in een vaste rangorde. Een nieuw paard geeft opschudding. “Het hangt nogal van de situatie af hoe de komst van een nieuw paard verloopt. Stond hij bijvoorbeeld op stal en gaat dat op zijn nieuwe plaats weer gebeuren, dan is de introductie meestal eenvoudiger dan wanneer hij moet wennen in de wei”, vertelt gedragswetenschapper Machteld van Dierendonck. “Als hij binnen blijft, maakt het type stal verschil. Staan er veel paarden? Is de bovenkant van de box open en voorzien van tralies, zodat paarden elkaar kunnen zien en in de neus kunnen blazen? In dat geval is er meer opwinding te verwachten dan bij stallen met dichte zijkanten.” Machteld raadt aan om een nieuw paard aan de hand mee te nemen langs de soortgenoten waar hij dichtbij komt te staan. Laat ze kennismaken door te ruiken en te snuffelen. “De normale begroeting bestaat uit hinniken, naar elkaar kijken, met zo’n fraaie, gekromde hals elkaars neuzen besnuffelen en erin blazen. Veel paarden gaan gillen en slaan uit met hun voorbeen. Dat is geen agressie, maar imponeergedrag. Het is niet de bedoeling elkaar te verwonden. Meestal stampen ze met hun been op de grond. Zorg wel dat je zelf uit de vuurlinie blijft. Daarna besnuffelen ze elkaars zijkant en proberen ze hun neus onder de flank te steken, wat vaak ook gegil oplevert. Hengsten en ruinen mesten meestal en ruiken daaraan. Via die geuren dragen ze informatie over.”

Maatjes


Zorg dat paarden elkaar veel zien. Begin met een eerste kennismaking van dichtbij, onder het zadel of aan de hand. Machteld: “Dan heb je meer controle. Uit zo’n eerste begroeting kun je niet opmaken of paarden elkaar graag mogen. Maar als je het een paar dagen achter elkaar doet, is dat misschien al duidelijker.” Echte maatjes ontstaan pas als paarden vrij lopen in een groep. Je kunt als mens niet vooraf inschatten welke paarden elkaar graag mogen.
‘Uit een eerste begroeting kun je niet opmaken of paarden elkaar mogen’

Je krijgt de meeste rust op stal als ‘vriendjes’ naast elkaar komen te staan. Bij grote pensionstallen is dat vaak niet mogelijk. Iedereen heeft al een plek, een vrije stal is voor de nieuwkomer. Toch kan het, als paarden agressief naar elkaar blijven, verstandig zijn om van stal te ruilen. Als paarden tegelijkertijd eten is de sfeer goed. Vallen ze toch steeds uit naar de zijwand, dan is een andere box het proberen waard.

Uitproberen


Voor de introductie van een nieuw paard in de wei doe je er goed aan om hem eerst één voor één te laten kennismaken met de andere paarden in een paddock. Dan kunnen ze het begroetingsritueel beter afmaken en zal er op stal ook minder ‘gedoe’ zijn. Een nieuw paard introduceren in een groep die buiten loopt, is vooral een kwestie van geduld. “Als je aan de hand een idee hebt wie een maatje zou kunnen zijn, zet je je paard daarmee in een paddock of een klein stukje land met een draadje ertussen. Geef de nieuwkomer daarna, eventueel met maatje, de kans om de wei te verkennen. Laat de groep daarna in de wei zonder de nieuwkomer, zodat ze zijn geur kunnen opnemen. Als alles goed gaat, kun je het nieuwe paard met zijn maatje na één of twee dagen naast de anderen in de wei doen, met een draadje ertussen. De laatste stap is het paard in de groep neer te zetten. Het ‘nieuwe’ paard is dan al meerdere dagen gezien en heeft een vriendje om op terug te vallen. Meestal zie je dat na een dag of drie weer even wat oproer ontstaat. De schroom is dan van de nieuweling af en hij gaat uitproberen wat zijn plek is binnen de rangorde.”
‘Geef je paard daarom even de tijd om te acclimatiseren en ga niet meteen vanaf de eerste dag van alles met hem doen’

Er zijn nog een paar punten die belangrijk zijn bij de introductie van een nieuw paard op stal. “Het kan zijn dat hij ziek wordt of in ieder geval dat zijn immuunsysteem even aan het werk moet”, waarschuwt Machteld. Op iedere plek leven andere bacteriestammen, schimmels en virussen. Natuurlijk is het belangrijk dat je nieuwe paard netjes is ingeënt tegen influenza. Pas op dat de laatste vaccinatie niet vlak voor de verhuizing is gegeven, want dan moet het afweersysteem dubbel hard werken. “Het kan meestal geen kwaad, maar het kost energie. Geef je paard daarom even de tijd om te acclimatiseren en ga niet meteen vanaf de eerste dag van alles met hem doen.” Afdoende vaccinatie betekent bovendien niet dat je paard niet kan worden besmet.

Voerovergang


Het is ook belangrijk om een tijdje hetzelfde voer te geven als op de oude plek. “Paarden kunnen niet goed tegen plotselinge veranderingen van rantsoen. Het is sowieso handig om de hoeveelheid krachtvoer voor de verhuizing te verminderen, zodat het paard de eerste paar dagen niet overloopt van energie. Neem hetzelfde krachtvoer mee naar de nieuwe plek. En, nog veel belangrijker, neem ook ruwvoer mee. De darmflora is afgestemd op het verwerken van het ‘eigen’ ruwvoer. Geef op de nieuwe plek de eerste paar dagen het voer dat hij gewend was. Mix het dan een paar dagen met dat van de nieuwe stal. Trek er voor gevoelige paarden twee tot drie weken voor uit om helemaal over te schakelen.”

Dit geldt trouwens ook voor bodembedekking in de stal. “Als je paard altijd op zaagsel heeft gestaan en je zet hem ineens op stro, loop je het risico dat hij zijn hele stal leeg eet en daardoor koliek krijgt. Omgekeerd kan het gebeuren dat het paard het zaagsel opeet. Zorg in beide gevallen voor een geleidelijke omschakeling en geef voldoende ruwvoer ter afleiding.”

Vertrouwen


Hoe ervaren jij of het paard dat je koopt ook is, het is altijd verstandig om een paar lessen te nemen bij de vorige eigenaar. “Niet alleen om het paard goed uit te proberen, maar ook om precies te leren waar de ‘knopjes’ zitten. Hoewel we allemaal dezelfde hulpen zouden moeten leren, geeft iedereen die toch min of meer anders. Het is fijn als je kunt voortborduren op een systeem dat het paard begrijpt. Bovendien kan je dan ook leren wat zijn dagelijkse routine is en dat eerst overnemen, zodat de omschakeling voor hem niet zo groot is.”
‘Het is fijn als je kunt voortborduren op een systeem dat het paard begrijpt’

De eerste keer rijden met een andere ruiter in een nieuwe omgeving kan zelfs voor een ervaren paard stressvol zijn. Pas op dat je je niet laat meeslepen door je ego. Als je meteen even aan iedereen wilt laten zien wat een goed paard je hebt gekocht en je dwingt daardoor te veel, is zijn eerste ervaring met jou een slechte. De basis van een lange, vruchtbare samenwerking is vertrouwen. Natuurlijk kunnen misverstanden optreden. Daarom doe je er goed aan om, ook bij een ervaren paard, te beginnen met een beugelriem om zijn nek. Dan kun je je daaraan vasthouden als je uit balans raakt omdat je nog niet aan zijn bewegingen bent gewend. Dat is beter dan een onbedoelde ruk in de mond. Paarden leren meer van andere paarden dan van mensen. Voor zijn gemoedsrust kan het prettig zijn om de eerste paar keer samen met een rustig paard samen te rijden, tot jullie wat meer aan elkaar gewend zijn.