Wie bewonen de Koninklijke Stallen?

Nederlandse rassen natuurlijk! Afgezien van de paardjes van de prinsessen - Pixie is waarschijnlijk een Welsh pony - wonen in de Koninklijke stallen in totaal 24 koetspaarden en 9 rijpaarden. Onder de rijpaarden staan een aantal KWPN’ers; het veelzijdige ras mag sinds 1988 het predicaat ‘Koninklijk’ voeren en blinkt uit in zowel de dressuur als de springsport. Opa Bernhard was een zeer goede springruiter en Prinses Beatrix erfde de liefde voor dit ras hoogstwaarschijnlijk van hem. Onze voormalige koningin wordt nu zelfs op leeftijd van 82 jaar nog regelmatig gespot tijdens een ritje op een van haar KWPN-toppers op het Scheveningse strand. Ook onze Koning Alexander zadelde, toen hij nog wat meer tijd had, regelmatig een van de KWPN’ers.  

De prinsessen kregen veel commentaar op deze leuke foto: de caps ontbreken! 

Altijd relaxt

Als het gaat om koetspaarden, dan tellen voor de Koninklijke Stallen slechts drie paardenrassen mee. De Fries, de Groninger en de Gelderlander. Deze Nederlandse rassen werden niet alleen om hun Hollandse roots gekozen, maar ook omdat ze zeer geschikt zijn om te presteren onder moeilijke omstandigheden. Vuurwerkknallen, rookbommen, grote mensenmassa’s, wapperende vlaggen en sirenes: je kunt ze zodanig goed trainen dat ze altijd en overal de Gouden Koets – en de volgkoetsen – relaxt blijven trekken.

Koninklijke zwarte parels

De Fries, of de Zwarte Parels, zoals ze liefkozend worden genoemd, is het oudste inlandse raspaard van Nederland. Het zwarte paard met het weelderige behang werd waarschijnlijk ruim drieduizend jaar geleden al gebruikt door de Romeinen. Ze namen de Fries mee als oorlogspaard voor hun veldtochten in Brittannië en ook in de Middeleeuwen werd het als krijgspaard gebruikt. Door zijn omzwervingen in het Britse rijk, is de Fries waarschijnlijk de voorvader van het Engelse Shire-ras en de Fell pony. In Nederland gebruikte men het paard op het Friese platteland en dan niet zozeer om ermee te werken – de hoge knieactie gaf maar energieverspilling – maar meer als rijpaard voor de rijkere boerenstand. Men reed erop naar de kerk, traditioneel alleen met een oranje dekje op de rug, of voor de koets. In de jaren zestig en zeventig ging het niet zo best met het ras, en het dreigde uit te sterven.

Tegenwoordig zijn Friezen een populair exportproduct. Ze waaierden uit naar meer dan zeventig landen waarbij naast Mexico ook markten als Zuid-Afrika, Duitsland, Rusland en China erbovenuit steken. In Mexico – het land van Zorro – worden Friesen gebruikt voor dansvoorstellingen op rancheromuziek.

Oranjes gek op Groningers

De Groninger is tegenwoordig een zeldzame verschijning. Het is een wat zwaarder gebouwd, veelzijdig warmbloedpaard met een sprekend hoofd en fijn karakter – een vriend voor het hele gezin. Deze meestal donkerbruin met zwarte paarden zijn betrouwbaar, sober en werkwillig: ideaal voor de Koninklijke stallen. Het is opstappen – of aanspannen – en wegrijden! Ze kunnen enorm lang en hard werken en kunnen relatief oud worden. Het ras ontstond oorspronkelijk rond 1870 door kruisingen van Oost-Friese paarden met Oldenburger hengsten. Het waren ideale paarden voor het boerenleven. Door de opkomende motorisering van de landbouw, dreigde het ras rond 1950 echter uit te sterven.

Om betere springpaarden te fokken, werd er daarna bijvoorbeeld gekruist met Engelse volbloed hengsten en met rijpaarden uit de regio Oldenburg en uit Frankrijk. De stamboekvereniging ‘Het Groninger Paard’ werd opgericht in 1982 omdat verschillende andere Nederlandse verenigingen samengingen in het KWPN. Liefhebbers en fokkers van het Groninger paard wilden echter niet dat ‘hun’ ras zijn identiteit zou verliezen. Dankzij het fokbeleid van de vereniging en Stichting Zeldzame huisdierrassen die de laatste Groninger hengst Baldewijn in 1978 ternauwernood redde van de slager, kon de fokkerij van het Groninger paard opnieuw beginnen.

Gelderse gehoorzaamheid

Ook het Gelders paard – van oudsher een relaxt en betrouwbaar werk- en rijpaard – is een ‘zeldzaam huisdierras’ geworden. Bij het vroegste ontstaan werd er gekruist met onder andere Andalusiërs, Anglo-Normaanse paarden en Holsteiners. Het leverde betrouwbare, gehoorzame en werkwillige paarden op met een aansprekend hoofd en een goede gezondheid. In de Koninklijke stallen wonen een aantal voskleurige, maar ook andere kleuren komen voor. 

In de jaren zestig van de vorige eeuw legde ook het Gelderse paard het op de boerderij (net als de Groninger, red.) het af tegen de tractor. Om de ruitersport te dienen, begonnen fokkers ook dit ras te kruisen met Engelse, Franse en Duitse volbloeds. Dat legde het ras geen windeieren. Deze kruisingsproducten van het Gelders paard brachten de Nederlandse sportpaarden in één klap internationaal aan de top, zowel bij springen als bij dressuur.

Omdat een deel van de fokkers, die gehecht waren aan het oorspronkelijke Gelderse Paard, niet mee wilden in het KWPN-stamboek – De Gelderlander Paard Associatie (GPA) meent dat het Gelders paard een ras is met een eigen type en bloedvoering. Het KWPN hield het op alleen maar een type. Daarom is er lang gesteggeld om erkenning van het klassieke ras waarbij bloedvoering essentieel is voor de vraag of een paard tot het ras behoort. Inmiddels is het KPST (Klassiek Paarden Stamboek) nu erkend als moederstamboek voor het Klassieke Gelderlander paard. En is het KWPN erkend is als moederstamboek voor Gelderse paarden, die lijken op een Gelders paard maar waarbij een Gelderse bloedvoering er niet toe doet.

Bronnen: royaltyonline.nl, zeldzamerassen.nl, natuurlijknoorden.nl