Paarden op de filmset

Start

In 2017 werkten Debbie en Ton met een aantal van hun paarden mee aan de film Red Bad. Het middeleeuwse thema rondom een Friese koning van de film sprak Ton en Debby erg aan en ook hadden ze de beschikking over meerdere Friese paarden die voor deze film nodig waren. Deze ervaring smaakte naar meer. “Ik zag een kans”, vertelt Ton.

Productiemaatschappij

Vaak zijn regisseurs en productiemedewerkers wel kundig in het maken van een film, maar hebben geen verstand van paarden. En er moet natuurlijk wel iemand op de set aanwezig zijn die weet hoe er met paarden gewerkt kan worden. Niet alleen om het diervriendelijk te houden, maar ook om zo efficiënt mogelijk te kunnen werken.

 “Het ontbreekt aan training en kennis”, volgens Ton. En precies daar zag hij mogelijkheden. Communicatie, acteren, mooie kostuums en een enorme liefde voor paarden, precies datgene waar Ton samen met zijn vrouw Debbie enthousiast van worden. Na hun ervaringen met de film Red Bad zijn ze zachtjes aan die kant op gaan denken. Het idee was geboren.

Manegepaarden

Al vele jaren runnen ze een goedlopend manegebedrijf in Voorschoten. “Debbie is altijd al bezig met vrijheidsdressuur en grondwerk, ook met onze manegepaarden”, legt Ton uit. Met hun eerste echte set ervaring in het achterhoofd, groeide er meer ambitie. Manegepaarden met een talent werden extra getraind en er kwamen een paar paarden bij met potentie voor de film. Tenminste, voor zover je dat van tevoren kan inschatten. “We hadden niet eens echt een bedrijfsplan ofzo, maar het werk op de set had ons zo geïnspireerd dat we steeds maar bezig waren met leuke opdrachten en trainingen bedenken en uitvoeren.

Ton oefent het steigeren met Ulrich

Napoleon

Het enthousiasme van Ton en Debbie bleef niet onopgemerkt. Via via kwam de vraag of ze wilde meewerken aan een productie van omroep Max, over Napoleon in Nederland. En zo gingen ze aan de slag om een dubbelspan Friese paarden te trainen over de Dam in Amsterdam te lopen. “Vergis je niet”, zegt Ton. “We zijn een hele dag aan het draaien geweest en uiteindelijk zijn er drie of vier minuten terug te zien op beeld." Maar ondanks het intensieve werk en de minimale beelden, blijft het enthousiasme bij de twee. De dynamische sfeer op de set, de creativiteit die er nodig is als iets aangepast moet worden en de andere manier van werken met paarden zorgen voor een gedrevenheid die zo nodig is voor dit werk.

Scene uit de documentaire Napoleon in Nederland

Training

Elk potentieel filmpaard vanuit het bedrijf van Debbie en Ton krijgt een basistraining. Een basis van dressuur aangevuld met grondwerk, vrijheidsdressuur en enkel- en dubbelspan oefening. Ook de manegepaarden worden ingezet. Ton: “Tijdens de training krijgen we al vrij snel in de gaten of er talenten zijn en daar moet je natuurlijk gebruik van maken. Dat ga je uitdiepen. Zo hebben wij een paard Dancer die helemaal in zijn sas is tijdens het boogschieten. Je kunt hem niet blijer maken”, volgens Ton. En zo heeft elke paard wel iets waar handig op ingespeeld kan worden. De lichaamstaal van het paard verandert en ze merken het aan de inzet. “Niks doen is niets voor paarden, geef ze een opdracht die bij ze past en je ziet ze opbloeien”, voegt Ton daar nog aan toe.

Script

Zodra er een aanvraag binnenkomt, wordt eerst het script grondig bestudeerd. “Daar vindt de eerste selectie al plaats”, vertelt Ton. Soms staan er dingen in die helemaal niet mogelijk zijn of er klopt niet veel van het tijdsplan. “Dan geef ik dit direct aan en biedt ook alternatieven. Het is één ding om te weten dat iets onhaalbaar is, maar een productiemaatschappij is natuurlijk wel blij met mogelijkheden om zo dicht mogelijk bij het originele plan te kunnen blijven. Zij vragen en wij proberen uit te voeren.”

Diervriendelijk

Zonder het enthousiasme van de paarden begin je niets en dus zijn Ton en Debbie gefocust op het welzijn van hun paarden. Als er een draaidag met drie uur filmen op de hei gepland staat, dan worden er drie paarden meegenomen. Het is onmogelijk een scène op het zware zand van de hei keer op keer door hetzelfde paard te laten doen. 

Ton: “En als er een opdracht niet goed lukt, plan ik een pauze in. Niemand heeft er iets aan om maar door te blijven gaan tegen de stroom in. Een pauze voor het paard en later in een kleinere setting de opdracht alsnog proberen uit te voeren, helpt vaak wel. En concessies doen we niet, onze paarden gaan voor.”

Verrassing

“Soms verrassen onze paarden iedereen ook”, vertelt Ton. “Laatst hadden we Ulrich mee, een enorme imposante zwarte Friese hengst die heel goed kan steigeren en liggen op commando. Hij maakt wel indruk hoor, als hij op de set verschijnt. Er komt echt iemand binnen zeg maar. En in het script stond dat een klein jochie op Ulrich moet rijden."

"Daar krabt iedereen zich wel even achter de oren. Maar tot onze verbazing veranderende Ulrich van een mega indrukwekkende acteur waar iedereen automatisch respect voor heeft, naar een zachte en vriendelijke grote vriend van het ventje. Dat is wel gaaf om te zien hoor, dan zijn we best wel trots.”

Kruimeltje

Deze scène komt uit de film Kruimeltje, waar op dit moment heel hard aan wordt gewerkt. “Veel mag ik er nog niet over zeggen, want de film moet nog uitkomen”, zegt Ton. Maar hij, Debbie en de paarden hebben hier op dit moment nog de ene draaidag na de andere voor. 

“Weet je dat stilstaan eigenlijk de aller moeilijkste oefening voor paarden is? Het lijkt zo simpel, maar na een draaidag waarin een paard niks mag doen, is het wel klaar met de concentratie." De paarden worden best moe van deze intensieve dagen. Na afloop krijgen ze rust en hoeven dan even niets. Ton: “Maar heel lang hoeft dat niet eens hoor, zodra ze zijn uitgerust merken we al snel weer dat ze behoefte krijgen aan aandacht. Het zijn niet voor niets acteurs, ze staan graag in de belangstelling.”

Wie gaat mee?

Afhankelijk van de vraag van de productie schatten Ton en Debbie in welke paarden er mee gaan. Naar opdrachten met wat simpel basiswerk nemen ze de onervaren paarden mee. “Net zoals naar een wedstrijd gaan, is een uitje naar de filmset iets dat ze gewoon vaak moeten meemaken." 

Zodra er groot en ingewikkeld werk wordt gevraagd, gaan de ervaren paarden mee. “Dan heb je een paard nodig waar je van op aan kan”, zegt Ton. Maar dat ze alles kunnen leren, is helder. Niet elk paard kan alles, maar alles wat gevraagd wordt, kan een paard leren. “Kwestie van training en het juiste paard erbij zoeken”, volgens Ton.

Zielig

“Soms vinden de mensen van de productie iets zieliger dan ik”, zegt Ton lachend. “Laatst moest een paard een trap naar achter geven en toen werd er gedacht dat we ons paard eerst heel boos moesten maken. Maar dat hoeft helemaal niet. Een trap naar achteren geven is gewoon een beweging die je op commando kunt laten uitvoeren en dus gewoon veel moet oefenen. Dat hebben we gedaan met een skippybal en dat heb ik geweten. Die kreeg ik rakelings langs mijn hoofd toen we aan het trainen waren. Debbie had de traptechniek feilloos aangeleerd!”

Scene uit de film Baantjer

Plezier

Paarden kunnen alles leren, maar de belangrijkste voorwaarde is dat ze er plezier in hebben. “Dit is voor ons essentieel”, vertelt Ton. Als een paard onder druk staat en het werkt niet met plezier doet of niet goed wordt behandeld, is het direct ongeloofwaardig. 

“Dat komt niet over op beeld, een ongelukkig paard”, legt Ton uit. Door goed te trainen, paarden met verschillende skills te kunnen inzetten en zelf met veel geduld en creativiteit op de set te staan, lukt heel veel. Dienstbaar ten aanzien van de productie en tegelijkertijd goed naar je paarden blijven kijken, is het belangrijkste voor Ton en Debbie. “Onze liefde voor film, kostuums, paarden en training komt op deze manier geweldig samen. Zo hebben we er allemaal plezier in. Dit blijven we nog wel even doen!”