Tip Marcelle de Kam: Alles draait om communicatie
NieuwsElke week krijg je een tip van een deskundige. Deze week is hij afkomstig van eventingamazone en instructrice Marcelle de Kam.
“Ik wil het deze week hebben over communicatie tussen jou en je paard. Niet een nieuw verrassend nieuw onderwerp wellicht maar ik wil het graag vanuit een onderbelicht standpunt bekijken.
Mijn dagelijkse werkzaamheden bestaan sinds 2002 uit het trainen van paarden en mensen. Elke dag ben ik op ons bedrijf in Domburg (Zeeland) met veel enthousiasme bezig om mensen uit te leggen hoe te communiceren met hun paard om zo tot een optimale prestatie te komen in de ring.
Vraag en antwoord
Als het paard jou begrijpt en jij het paard, dan pas kom je tot prestaties. De communicatie tussen paard en ruiter gaat simpelweg gezegd via vraag en antwoord. Druk (met hand of been bijvoorbeeld) betekent een vraag, reageert een paard daarop, dan geeft hij als ware antwoord en dan wordt deze beloond met ontspanning (lees; druk vervalt, je ontspant je hand of laat je been los hangen) en de situatie wordt comfortabel voor je paard en voor jouTot zover voor velen onder u wellicht niets nieuws.
Maar waar ik naartoe wil is dat dit spel van communicatie tussen jou en je paard begint op de grond: poetsen, opzadelen, opstappen, wandelen, naar de wei brengen, trailer laden, enzovoorts, wat ik nu het ‘grondwerk’ noem. Tijdens deze dagelijkse handelingen kun je ervoor zorgen dat er tussen jou en je paard al een optimale communicatie ontstaat die je tijdens het rijden veel voordelen biedt en dus plezier kan bezorgen.
Problemen omzeilen
Ik had me als wedstrijdruiter voorheen nooit verdiept in grondwerk. Ik vond het altijd een beetje overdreven. Mijn huidige toppaard Belly kwam als 5-jarige bij ons op stal. Hij was sensibel en heet. Mijn rechterbeen accepteerde hij bijvoorbeeld niet echt, maarja, dat was altijd al zo geweest, daar kon ik op een handige en ‘nette’ - lees: ontwijkende - manier wel mee omgaan. Zo ontstonden er steeds meer probleempjes waardoor ik erachter kwam dat ik deze problemen als normaal begon te ervaren en ze op de verkeerde manier benaderde of beter gezegd: omzeilde. Door het grondwerk heb ik veel geleerd over zijn gedrag en mijn verkeerde reactie op hem. Door mezelf dit te realiseren, ben ik hem beter gaan begrijpen en heb ik deze kennis ook kunnen gebruiken tijdens het rijden.
Helaas zien we maar al te vaak dat het tijdens deze dagelijkse handelingen (onbewust) mis gaat. Het paard staat niet stil, loopt over de ruiter heen, is onrustig op de poetsplaats, staat niet stil tijdens het opstappen en nog meer van dit ongewenste gedrag. Vaak wordt dit als normaal gedrag beschouwd: ‘zo was zijn moeder ook’, bijvoorbeeld. Maar het zijn allemaal situaties waarin er geen duidelijke communicatie onderling is. De ruiter begrijpt vaak niet waarom het paard zo reageert, handelt daardoor niet juist, de spanning neemt toe en vervolgens moet er nog opgestapt worden (door een gespannen ruiter) met alle gevolgen van dien. Deze gevolgen zijn simpel uit te leggen, door de onduidelijke communicatie tussen ruiter en paard neemt de spanning toe, een gespannen paard voelt zich niet comfortabel onder de druk die is ontstaan, denkt niet na en vanuit zijn natuurlijke instinct vertoont het paard vluchtgedrag. Aan ons als ruiter is het dus zaak om te zorgen dat dit paard weer gaat nadenken en ontspannen. Vooraf ‘grondwerk’ doen, kan je hierbij uitstekend helpen.
Primaire levensbehoefte
Wist je dat voor paarden veiligheid en comfort op de eerste plek staan? Daarna komt het bepalen van de rangorde in de kudde (en daar bent u een onderdeel van) en dan pas komt eten. Logisch, als een paard namelijk in het wild eerst gaat eten voordat hij zijn omgeving heeft verkend en niet zijn plaats in de kudde weet, wordt hij binnen de kortste keren aangevallen.
Gelukkig gaan steeds meer mensen het nut van grondwerk inzien. Als mensen met een bepaald probleem bij mij komen werk ik altijd een aantal keer samen met Esther Hendriks. Zij is een specialist in grondwerk met paarden. Niets vaags of zweverigs, geen trucjes met de paarden, maar gewoon een nuchtere kijk op het gedrag van paarden en de reactie hierop van de baas.
Van haar heb ik door de jaren heen geleerd om nog beter naar een paard te kijken. Een gespannen paard wordt strak in zijn lijf, knippert niet meer met zijn ogen, kan niet meer inbuigen en houd zijn kaken op elkaar. Een veel voorkomend probleem is het opstappen tijdens een wedstrijd. Maar thuis staat het paard dan vaak ook niet stil. Als er dan door simpele grondwerk oefeningen door deze spanning heen gewerkt kan worden en het paard weer nadenkt, creëer je een veilige en comfortabele omgeving voor paard en ruiter om in te werken! Opstappen hoeft dan geen probleem meer te zijn.
Nadenken
En zit je met deze kennis vervolgens vol vertrouwen, met een positieve lichaamstaal te paard en dient zich een situatie aan die spanning oproept blijft het idee of de oplossing hetzelfde. Zorg dat je je paard door middel van een vraag (bijvoorbeeld inbuigen) weer laat nadenken zodat je zo snel mogelijk tot het gewenst antwoord komt, de hand (= druk) kan ontspannen en de situatie wordt weer comfortabel.”
“Ik wil de pen graag doorgeven aan Teun van den Broek.”
