Olie
Olie Foto: Arnd Bronkhorst | Arnd.nl

Olie voeren: ja of nee?

Welzijn Voeding Opvallend

Olie is een goede energiebron voor paarden die duurprestaties leveren. Bij het voeren van olie is het belangrijk om dit langzaam op te bouwen, de juiste olie te kiezen en te controleren of het rantsoen uitgebalanceerd is. 

Carina Steendam vertelt meer over het voeren van olie aan je paard.

Er kunnen verschillende redenen zijn om olie aan je paard te voeren. De oudste reden is misschien wel een mooie glans op de vacht. Verder is olie een erg geconcentreerde vorm van energie en kan het helpen een mager paard weer dikker te krijgen. 

Zoek wel samen met de dierenarts uit of calorie-inname het probleem is of dat er iets anders aan de hand is. Olie is ook een goede vervanger van zetmeel en granen voor nerveuze paarden, paarden die duurprestatie moeten leveren (eventing en endurance, maar ook dressuur) of paarden die gezondheidsproblemen krijgen door te veel zetmeel in het rantsoen. Denk bij het laatste aan maagzweren of spierbevangenheid.

Hoeveel olie?

Om glans op de vacht te brengen is 30 tot 60 ml olie per dag al voldoende. Wanneer de olie echter als energiebron dient, is er meer nodig. Diverse deskundigen denken dat 450 tot 600 ml olie verdeeld over 2 tot 3 porties per dag voor gezonde volwassen paarden het maximum is. Dat wil niet zeggen dat alle paarden dit ook kunnen verdragen of zomaar willen eten. 

Begin in ieder geval met een klein beetje, ongeveer 50 ml per dag, en bouw dit gedurende 2 tot 3 weken langzaam uit. Nog veiliger is om met maximaal 60 ml per week op te bouwen. Niet alleen moet het paard wennen aan de smaak van olie, maar een te snelle overgang kan ook koliek veroorzaken.

Wanneer de mest een beetje vettig lijkt te worden is de overgang te snel gegaan. Behalve de vertering moet ook de stofwisseling van het paard overschakelen op de nieuwe energiebron. Dit kan 3 tot wel 11 weken duren, daarom is beginnen met olie voeren vlak voor het wedstrijdseizoen minder geschikt.

‘Niet alleen moet het paard wennen aan de smaak van olie, maar een te snelle overgang kan ook koliek veroorzaken’

Welke olie?

De ene olie is de andere niet en de verhouding omega-3 : omega-6 vetzuren varieert enorm. Zoals voedingsdeskundige Anneke Hallebeek eerder heeft uitgelegd zijn beide vetzuren essentieel voor paarden. Het is onbekend wat de exacte verhouding moet zijn, maar aangenomen wordt dat er evenveel of meer omega-3 in het rantsoen moet zitten dan omega-6. Lijnzaadolie is een plantaardige olie met meer omega-3 dan omega-6. Chia-olie is vergelijkbaar, maar over het algemeen veel duurder. 

Maisolie is het lekkerst voor paarden, maar bevat juist veel omega-6. Dat laatste geldt ook voor sojaolie en in mindere mate voor zonnebloemolie. Het kan echter een prima keus zijn als meer energie het voornaamste doel is en het paard voldoende gras eet, want vers gras bevat veel omega-3 vetzuren.

Visolie bevat veel omega-3 in de vorm van EPA en DHA. Dit heeft als voordeel dat het lichaam deze vorm van omega-3 niet meer om hoeft te zetten, terwijl dat bij APA, de plantaardige vorm van omega-3, wel nodig is. Een groot nadeel van visolie is de opvallende geur en smaak; veel paarden trekken hier letterlijk hun neus voor op. Minerale olie, zoals motorolie of parafine, is onverteerbaar en vanzelfsprekend niet geschikt als voeding.

Niet voor alle paarden

Paarden die te dik zijn hebben geen behoefte aan een caloriebom zoals olie en hebben veel meer baat bij (arm) ruwvoer. Pony’s, ezels en minipaarden zijn gevoelig voor hyperlipaemie (verstoring van de vetstofwisseling) en moeten geen hoog vetrantsoen krijgen omdat dit de kans op hyperlipaemie vergroot. Tenslotte is een olierijk rantsoen ook niet aan te bevelen voor paarden met leverproblemen.

Rantsoen balanceren

Houd er rekening mee dat de maximale hoeveelheden olie gelden voor het totale rantsoen, dus inclusief andere vetten in bijvoorbeeld krachtvoer. Wanneer je extra olie aan het rantsoen toevoegt gaat de vitamine E-behoefte omhoog. Een handige stelregel is dat voor elke ml olie er 1 à 1,5 IE vitamine E moet worden toegevoegd. Vet bevat naast energie geen andere voedingsstoffen en dus is het zaak om te controleren of het totale rantsoen van het paard in evenwicht is. Een dierenarts of nutritionist kan daarbij helpen.