Waar komt het woord ‘paard’ vandaan?
Fun Opvallend‘Paard’. Dat woord nemen we vaak in de mond. Maar waar komt het eigenlijk vandaan?
Middelnederlands
In het Middelnederlands noemde men een (mannelijk) paard een ‘perert’. Maar er waren meer termen. Zo was er de uitdrukking ‘noch ors noch peret’, hetgeen ‘noch rijpaard, noch (huis)paard’ betekende. En voor ‘te paard’ gebruikte men de term ‘paerde’.
Laatlatijn
De termen uit het Middelnederlands zijn ontleend aan het Laatlatijn. Een postpaard noemde men toen ‘paraveredus’. Die term was weer uit het klassiek Latijn uitleend. ‘Para’ betekent ‘bij’ (en komt uit het Grieks) en ‘veredus’ was een (post)paard.
Dat laatste woord had een Gallische oorsprong dat verwant is met het Welsh, waarin men ‘gorwydd’ gebruikt om een paard aan te duiden. In het noorden van de Balkan stonden het Grieks en Latijn met elkaar in verbinding. Mogelijk is het woord ‘paraveredus’ daar ontstaan. Dat kan een spontane vorming zijn geweest. Maar het is niet uit te sluiten dat het Griekse ‘parippos’ (postpaard) als voorbeeld diende. (‘Para’ betekent ‘bij’ en ‘hippos’ betekent ‘paard’.)
Klankontwikkeling
Hoe kom je dan naar ‘paard’? De huidige Nederlandse vorm ontstond door klankontwikkeling. De – e - veranderde in – aa –. Dat gebeurde vaker bij de combinatie – r - + dentaal.
’Ors’ versus ‘paert’
Hoe zit het nu met die ‘ors’ in het Middelnederlands? Want dat woord betekende zeker ook ‘paard’. (Vergelijk nu even het woord ‘ros’ met dit woord.) In eerste instantie was het onderscheid duidelijk: een ‘ors’ was een kostbaar paard en een ‘paert’ (het woord ontwikkelde zich ook in de middeleeuwen door) was gewoon een trekpaard. Dit onderscheid is later verdwenen.
Germaans
De woorden ‘merrie’ en ‘maarschalk’ verklappen nog een klein stukje geschiedenis als we het over woorden hebben die paarden aanduiden. In het Germaans had je het woord ‘marha’. Maar in het Middelnederlands bestond dit woord al niet meer, hoor.
O ja, de huidige Latijnse term voor paard is ‘equus caballus’. Weet jij nog meer over de etymologie (herkomst) van het woord ‘paard’? Of over verwantschappen met andere talen, zoals het Frans en Engels?
Bron: Etymologiebank.nl.
