Tip Machteld van Dierendonck: Houd je aan de leerprincipes
NieuwsElke week krijg je een tip van een deskundige. Deze week is de tip afkomstig van gedragsdeskundige Machteld van Dierendonck.
“Mijn tip is om de trainingsprincipes te respecteren die handig opgesomd zijn door de International Society for Equitation Science (ISES). Op hun site is het tien puntenplan terug te vinden.
Voor je voorspelbaar en veilig met je paard kan omgaan is het eerste principe dat je uitgaat van de biologie (ethologie) en cognitie van je paard. Dus je moet zorgen dat je altijd er voor zorgt dat de natuurlijke behoeftes en aanleg van je paard gewaarborgd zijn. Paarden hebben liefst altijd sociale partners in het zicht, als je niet traint moeten ze semi-permanent toegang nodig hebben tot ruwvoer en water en moeten genoeg kunnen bewegen. Dat is de achtergrond die er nodig is om veilig en verantwoord om te gaan met je paard.
Leerprincipes
Bij iedere interactie die je met je paard hebt – dus zelfs als je de stal uitmest – zouden de leerprincipes een deel uit moeten maken van je omgang met je paard. Gebruik bijvoorbeeld geen zes hulpen voor hetzelfde ding. Zo zorg je er voor dat je voor ieder gedrag dat je wil een unieke hulp geeft: zet je paard opzij met één hulp en gebruik die niet voor iets anders (3e en 6e principe). Heel belangrijk en vaak vergeten: geef een hulp tot je paard reageert en stop dan met vragen (2e principe). Blijf niet vragen, dan stompt hij af (habitueert hij) En geef eerst een kleine hulp en dan een grotere hulp als hij niet luistert (of meestal is het dat jij het niet duidelijk vraagt: geef dan de kleine hulp duidelijker) dan wordt de kleine hulp de voorspeller en heb je de grotere hulp niet meer nodig.
Het zijn basisdingen, net zoals het nodig hebben van kennis over anatomie en spijsvertering. Ik denk dat het bij veel ruiters een stuk beter kan en dat veel instructeurs er (te) weinig aandacht voor hebben. Veel mensen (zowel paardenmensen als mensen met paarden) passen zoiets als shaping niet correct toe (Shaping is in kleine stapjes zonder stress een doel bereiken) als hun paard een wormenkuur eng vindt gaan ze meteen aan hun hoofd hangen en proberen de kuur er in te duwen. Door kleine voorspelbare stappen waarin je je paard als het ware beloont voor zijn goede en gewenste gedrag en niet de gelegenheid geeft het gedrag dat je niet wil te oefenen, kun je hem in vijf minuten (of soms iets meer) aanleren dat een wormenkuur geen enkel probleem is. Nu niet en in de toekomst niet. Bij komend voordeel, je paard raakt er een stuk minder gestrest van en dan is het dus een stuk veiliger. Dus hij snapt dan wat je wilt en je beloont het goede, je straft niet. Heel veel mensen roepen alleen ‘nee, niet doen!’, maar dan weet het paard alleen wat hij niet mag doen.
Verwarring
De training principes zorgen er ook voor dat je bijvoorbeeld niet verwarrend wordt voor een paard door twee dingen tegelijk te vragen: hoeveel mensen geven niet tegelijk de hulp: ‘ga voorwaarts’ met hun benen en tegelijkertijd geven ze met hun handen de hulp ‘langzamer gaan’. Dat kan nogal verwarrend zijn. Als je dat wil, dan eventueel afwisselen, na elkaar vragen (5e principe).
Als je de principes goed toepast weet je paard wat hij wel en wat hij niet mag doen, maar je stimuleert hem ook om samen met jou met steeds kleinere hulpen steeds meer te bereiken. Je bekrachtigt wat je wilt en laat hem het niet zelf uitvinden of doormodderen. Neem kleine stapjes, kijk waar de grenzen zitten en hoe je dat kunt bereiken. Heel veel mensen zeggen dat ze consequent zijn, maar het kan vaak een stuk consequenter het moet tot op de milliseconde kloppen!
De ISES trainingsprincipes zijn helemaal niet nieuw, het is kennis van processen die al heel lang door ethologen en psychologen is onderzocht tot op neurobiologisch niveau. Het is ook geen methode maar is de basis onder iedere trainingsvorm of je nu Frans, Duits, Engels of Western rijdt, of je nu een aanhanger bent van Parelli, Monty Robberts of je eigen methode: ze werken alleen als je deze leerprocessen op de milliseconde goed toepast: dan pas begrijpt je paard je echt, gaat het leren sneller en wordt het veiliger voor jullie beide.”
“Ik wil de tip graag doorgeven aan Yteke Elte van de Ambulante kliniek Utrecht.”
