Manege de Boschhoeve
Manege de Boschhoeve Pony's bij manege de Boschhoeve

Paardenwelzijn op de manege

Welzijn Manege Opvallend

Zoals het welbekende spreekwoord luidt, heb je luxepaarden en werkpaarden. Deze laatsten doen onder andere dienst op maneges. Maar hoe is het nou eigenlijk gesteld met het algemene welzijn van een manegepaard? Floor Donkers, instructrice en eigenaresse van Manege de Boschhoeve in Soerendonk, vertelt hoe zij het op haar manege aanpakt.

Veel maneges zijn aangesloten bij de Federatie van Nederlandse Ruitersportcentra (FNRS), welke werkt met een sterrensysteem. “De sterren vormen een waardering voor een ruitersportcentrum als geheel”, vertelt Donkers. Ze legt uit dat hiervoor periodiek een breed scala aan facetten wordt beoordeeld; van kantine, rijbaan, instructie en stalklimaat tot aan het aantal parkeerplaatsen. 

Daarnaast worden er ook onderdelen meegewogen gerelateerd aan paardenwelzijn, zoals het voermanagement, de huisvesting, het aantal uur vrij bewegen en de mogelijkheid tot sociaal contact. “Deze onderdelen in de FNRS controle en Quickscan paardenwelzijn zijn tot stand gekomen naar aanleiding van de Gids voor Goede Praktijken, waarin de richtlijnen staan voor paardenhouders omtrent paardenwelzijn”, gaat ze verder.  

Management op de manege  

Het welzijn van de manegepaarden speelt een grote rol, want het zijn in principe de ‘werknemers’ van een manege. Praktische toepasbaarheid en de veiligheid van de ruiters zijn echter ook belangrijke factoren. Het is dan ook de kunst om tussen deze drie elementen een goede balans in te vinden. Tijdens een FNRS controle wordt er, onder andere, gekeken naar de maatvoering van de stallen. “Voldoen deze qua grootte aan de eisen? En kan het paard gaan liggen? 

Een paard moet namelijk iedere dag in een diepe slaap kunnen komen”, licht Donkers toe. “Tevens wordt er gekeken naar de mogelijkheid tot vrij bewegen op de weide of paddock, want voor een paard is het van groot belang dat hij zijn natuurlijke kuddegedrag kan uiten.” Daarbij worden er zaken gecontroleerd als hooi, watervoorziening, bodembedekking en harnachement. “De paarden zelf worden natuurlijk ook bekeken; hun lichamelijke conditie, de staat van de hoeven en de aanwezigheid van wondjes of drukplekken”, vertelt ze.

“Zelf hebben we het voordeel dat onze paarden in principe het hele jaar weidegang krijgen in vaste groepen. Bovendien vinden we het belangrijk om als manege met de tijd mee te gaan. Het ontwormen gebeurt naar aanleiding van mestonderzoek, de paarden kunnen elkaar zien en neuzen door de tussenschotten en de ruiters stappen op met een krukje.” Maar ook de ontwikkeling van eigen kennis en kunde mag niet achterblijven. Zo volgt Donkers momenteel een opleiding tot Freestyle instructrice om haar les- en pensionklanten beter te kunnen onderwijzen over het bewuster omgaan met hun paard en deze op een verantwoorde manier te trainen.

Gevolgen voor het paard

Management waarbij welzijn hoog in het vaandel staat, heeft als gevolg dat paarden minder stress ervaren. “Daarnaast proberen we overbelasting te voorkomen door veel variatie te bieden qua werk en ruiterniveau. We wisseling veel af tussen dressuur, springen en buitenritten. Ook lopen onze paarden niet meer dan één les per dag, met uitzondering van de maanden juli en augustus”, zegt Donkers.

“Tijdens een hittegolf, zoals afgelopen zomer, passen we het rooster aan en wordt er alleen vroeg in de ochtend en in de avond gereden. De ruiters konden samen met de paarden heerlijk afkoelen in onze zwemvijver, zegt ze met trots, dat was echt fijn! Van de 65 manegepaarden is ongeveer één derde ouder dan achttien jaar. “Een deel hiervan bestaat uit pony’s, die natuurlijk minder belast worden dan paarden, maar we zijn er toch trots op dat ze zo lang mee gaan”, benadrukt ze.

Educatie voor de ruiter

Als manege wil je de kennis van paardenwelzijn overbrengen op de lesklanten voor een prettige en veilige omgang. Respect voor de ruimte van het paard, gedrag herkennen, de juiste reactie geven en de correcte volgorde van verzorging zijn dan ook belangrijke speerpunten. Goede begeleiding en hulp op stal vormen hiervoor de basis. 

Op manege de Boschhoeve krijgen beginnende ruiters eerst privéles voordat ze doorstromen naar een groepsles. Kinderen beginnen in een opstartles, waarin gedrag, verzorging en rijden wordt gecombineerd. Ook krijgen ze een boekje mee met uitleg en spelletjes. Alle lesklanten ontvangen tevens een nieuwsbrief waarin tips en feitjes staan over welzijn en veiligheid.

“Naast de standaard verzorging, wordt verwacht dat de ruiters, indien nodig, na de les een zweetdeken opleggen in de winter, afsponzen in zomer en altijd de hoeven controleren na een buitenrit”, vertelt Donkers. Nou wordt dat allemaal vrij makkelijk overgenomen, vertelt Donkers, maar het aankaarten van overgewicht bij ruiters is een moeilijkere kwestie.” Toch hoort dat er tegenwoordig bij. “Ook wij hanteren een maximum gewicht. We houden echter wel rekening met het niveau van de ruiter en de reactie van een paard op het gewicht van een zwaardere ruiter”, nuanceert ze.

Tips:

  • Volg een opleiding op je manege over omgang en verzorging, zoals het KNHS Young Leaders Program of het Ruiterbewijs. 
  • Sta open voor verandering. Sommige zaken, zoals stands in plaats van stallen, dichte tussenschotten en meerdere paarden in een te kleine stal, zijn echt niet meer van deze tijd. 
  • Volg je eigen gevoel en durf vragen te stellen. Vaak zijn instructeurs meer dan bereid om uitleg te geven. 
  • Doe de welzijnscheck op Dier&Recht.nlof Paardenwelzijnscheck.nl
  • Heb je twijfels over het welzijn van de paarden op een manege en kun je hiermee nergens terecht? Neem dan contact op met de FNRS of raadpleeg een andere deskundige, zoals een dierenarts.

Ben jij ook een manegehouder en vind je het leuk om met ons te delen hoe jij het welzijn van de paarden op jouw bedrijf probeert te optimaliseren? Laat het ons weten! 

Bron: Bit & Cap