ijzers
ijzers

Eerste hulp bij afgetrapte ijzers

Nieuws

Een afgetrapt ijzer komt altijd precies op het verkeerde moment. Meestal laat je deze er dan weer zo snel mogelijk onder slaan en sta je er niet meer bij stil. Maar wat zijn nu de feiten en fabels over paarden die ijzers aftrappen? Rijksgediplomeerd hoefsmid en geregistreerd docent-hoefsmid Gerben Bronkhorst, werkzaam bij de Smederij van Universiteitskliniek in Utrecht, vertelt er meer over.


Het ene paard lijkt vaker een ijzer af te trappen dan het andere. Management speelt hierbij een grote rol. Bronkhorst licht toe: “Een typische situatie waarbij een ijzer afgetrapt wordt, is bij jonge paarden die, voordat de ruiter/amazone opstapt, nog even gelongeerd worden. Over het algemeen zijn de bodems van rijbanen in Nederland erg goed, maar een longeercirkel kan nog wel eens wat opgelopen en mul zijn. Als een paard zich dan even flink uitleeft, is er kans dat het paard de balans verliest en daarbij kan dan een ijzer afgetrapt worden. Hetzelfde geldt voor modderige weides: er wordt ook wel beweerd dat een ijzer eraf ‘gezogen’ wordt door de modder. Dit is echter niet zo. Wat wel kan gebeuren, is dat het paard door de gladheid minder coördinatie heeft, op zijn eigen ijzer gaat staan en volgens het ijzer eraf trapt.”

Werk voor de hoefsmid


IJzers aftrappen is niet iets wat je smid altijd kan voorkomen. Bronkhorst legt uit dat een goede smid altijd wat ruimte over zal laten voor de hoef om te groeien. “Waar je bij stil moet staan, is dat een goedpassend ijzer altijd wat langer en breder gesmeed zal worden. Het paard moet er tenslotte een aantal weken op lopen en dus moet er wat ruimte zijn om te groeien. Hierdoor is er dus altijd wel enige kans dat het paard erop gaat staan, maar een goede pasvorm is belangrijk en daarmee moet het risico op eventueel aftrappen van een ijzer op de koop toe worden genomen.”

Meer nagels = niet altijd beter


Een standaard ijzer biedt ruimte voor acht nagels. Toch gaat de persoonlijke voorkeur van Bronkhorst uit naar het gebruik van zes nagels. “Op die manier zijn er twee reservegaten. Mocht een paard het ijzer er zodanig aftrappen dat de oorspronkelijke nagelgaten niet meer gebruikt kunnen worden, heb ik altijd twee extra opties. Het is niet zo dat meer nagels beter is. Bedenk dat er behoorlijk wat kracht nodig is om het ijzer los te trappen, dan maken die twee extra nagels niet zoveel uit.” Een slechte hoefkwaliteit is niet zozeer een oorzaak voor het aftrappen. Wel is het zo dat er soms een vicieuze cirkel ontstaat: als de nagelgaten uitscheuren door het aftrappen, wordt de hoefwand minder sterk, waardoor nieuwe nagelgaten ook weer makkelijker scheuren.

En als het eenmaal gebeurd is


Bronkhorst benadrukt hoe belangrijk het is dat het ijzer er zo snel mogelijk weer onder wordt geslagen. “Als het paard een ijzer mist en op ongelijk of hard terrein blijft doorlopen, kan de hoornwand beschadigd raken. Dat maakt het weer lastiger om het ijzer terug te slaan. Sommige paarden schrapen ook.” Rijden raadt hij niet aan. “Je hebt toch te maken met een onbalans in het lichaam. Je gaat zelf toch ook niet hardlopen met één schoen aan?” Ook raadt hij aan het verloren ijzer op te zoeken. “Ten eerste is het vaak beter om het oude ijzer terug te slaan: als een paard bijvoorbeeld 4 weken op zijn ijzers heeft gelopen, zijn ze toch op een bepaalde manier afgesleten. Als je het paard dan op één nieuw ijzer zet, is het evenwicht weg. Ook zijn losse ijzers gevaarlijk in het land of in de paddock. Een ander paard kan zich eraan verwonden en ijzers kunnen ook schade toebrengen aan landbouwmachines.”

Blessures


Bij blessures die het gevolg zijn van een ijzer eraf trappen kun je denken aan hoefbalbetrapping en letsel aan de pezen of gewrichtsbanden. “Er is behoorlijk wat kracht nodig om zo’n ijzer los te trappen en dat heeft ook een bepaalde impact op het been. Wat ik echter ook vaak tegenkom, is dat een paard dat regelmatig een ijzer eraf trapt al aan het compenseren is in zijn lichaam. Hij loopt dan niet kreupel, maar doordat hij toch op één of andere manier ‘inhoudt’, is de kans op een ijzer aftrappen groter.”

Voorkomen is beter dan genezen


Springschoenen zijn natuurlijk het bekendste hulpmiddel tegen het aftrappen van ijzers. Bronkhorst benadrukt ook de invloed van het management. “Als je paard bijvoorbeeld een paar dagen binnen heeft gestaan door weersomstandigheden en je denkt dat je paard in de paddock flink uit zijn dak zal gaan, maak dan de paddock kleiner. Of zorg dat je paard eerst gecontroleerd wat energie kwijt kan raken. Voorkomen is in dit geval zeker beter dan genezen. Tenslotte geef ik mijn klanten altijd een oud setje ijzers mee. Mocht het paard een ijzer aftrappen, dan heb je een reserve-exemplaar en hoeft er geen nieuw ijzer onder gesmeed te worden.”

Meer lezen over hoeven en ijzers? Lees dan het artikel Zonder hoeven geen paard!

Bron: Bitmagazine.nl