Groeien als combinatie: Herken het gedrag van je paard in de wedstrijdring

Waarom reageert een paard anders op wedstrijd(terrein)?

“Omdat een wedstrijdterrein ook vaak nieuw terrein voor het paard is,” legt Jolanthe Schretlen uit. “En niet alleen het terrein is anders. We nemen thuis de tijd om ons paard onder het zadel op te leiden en de proef te oefenen die gereden moet worden. Ze hebben vaak in mindere mate kunnen wennen aan het van huis weg gaan in de trailer, of een druk losrijterrein waar van alles gebeurd en met veel andere paarden, witte hekjes, vlaggen, muziek.”

Zelfs als je je paard regelmatig meeneemt naar les op vreemd terrein, kan de overgang naar een druk wedstrijdterrein erg groot zijn. “Het kan voor je paard voelen alsof hij eindexamen wiskunde moet doen, terwijl hij nog in de brugklas zit. Er zijn zoveel onbekende dingen die hij moet verwerken, dat het weleens teveel kan worden,” vertelt Jolanthe. “Het is voor hem dan moeilijk om nog optimaal gefocust te blijven. Onderschat ook niet welk effect het kleine beetje wedstrijdspanning dat jij zelf ook voelt op je paard heeft. Tegenover je omgeving kun je nog wel stoer doen en zeggen dat het je niks doet, maar je paard voelt de spanning meteen aan. Dat begint soms al bij het invlechten of het inladen van de trailer.”

Volgens Jolanthe kan niet alleen de mate van spanning verschillen, maar ook de manier waarop het paard hiermee omgaat. “De een wordt strak en rennerig, de ander sluit zich af, ademt niet meer en ‘blaast zich’ als het ware op tegen je hulpen. Door het spannen van zijn lijf, komen je hulpen niet meer door en hij is niet meer voorwaarts of los te krijgen. Je hebt het gevoel dat je hem helemaal niet meer bereikt. Beide reacties zijn de reactie van het paard dat op zijn ‘eindexamen wiskunde’ is beland en niet meer weet wat hij wel moet doen. Door het verhogen van de hartslag en de spanning in de spieren, maakt hij nog meer adrenaline aan. Zo kom je in een vicieuze cirkel terecht, waarbij het terugvinden van eerst ontspanning en dan concentratie heel ver weg is.”

Hoe kan je hier als ruiter het beste mee omgaan?

“Zorg dat je je huiswerk doet,” merkt Jolanthe als eerste op. “Angst, spanning, reageren uit instinct, dat alles komt doorgaans voort uit niet weten wat je (wel) moet doen. Zowel bij ruiter als paard.” Jolanthe raadt ons aan om niet alleen de proef goed te oefenen, maar ook je paard voor te bereiden op alles wat hij die dag tegen gaat komen. “Leer hem hoe hij zich moet gedragen als hij iets spannends ziet. Zijn natuurlijke reactie is misschien wegrennen of afsluiten, maar hij kan leren om anders te reageren. Je paard kan leren hoe hij met zichzelf in een spannende situatie om moet gaan, dat oplossing ook in het los laten van zijn lijf en ontspanning kan liggen en dat hij hierbij op jou kan vertrouwen.”

Jolanthe toont aan dat dit een betere oplossing is dan het paard te desensibiliseren voor spannende dingen. “Je zult net zien dat je met je paard oefent met paraplu’s en bloempotten, maar dat er tijdens je dressuurproef net een kinderwagen langs de ring staat. Je paard meer vertrouwen geven door hem te leren los te laten in zijn lijf, en daarmee ook zijn hoofd, kost wat meer tijd. Maar als je je paard leert hoe hij zichzelf moet gedragen in een situatie met spannende dingen, dan maakt het niet meer uit wat er op het terrein voorbij komt. Natuurlijk mag hij paard blijven en een keer kijken of ergens van schrikken, maar daarna wil je als combinatie de ontspanning en focus weer snel terug hebben.”

Individuele aanpak

Als je wilt groeien als combinatie, is het dus belangrijk dat je je paard beter leert kennen en begrijpt op welke manier je hem het beste kan helpen. Je paard moet met zijn aandacht weer bij jouw hulpen komen. 

Jolanthe: “Voor de een betekent dat leren wachten, de ander moet juist groter gaan reageren. Bij een heet en rennerig paard; blijf rijden, juist ook vanuit je been, maar voel wat je dosering moet zijn. Als je te hard voorwaarts blijft gaan, zal hij nooit ontspannen. Bij een paard dat zich afsluit kan het juist een oplossing zijn om eens je paard over de rug naar voren te laten schakelen in galop. Eventueel lekker in verlichte zit, waardoor hij weer door ademt en loslaat. Het is van belang dat je je paard individueel leert kennen, zodat je precies weet waar bij hem de ingang tot ontspanning en focus zit. Vervolgens kun je hier samen een routine in opbouwen, zodat het voor je paard herkenbaar is. Het wordt dan steeds makkelijker om hier op terug te vallen.”

Gedragsdeskundige voor wedstrijdruiters

Jolanthe helpt met haar bedrijf onder andere wedstrijdruiters met het vinden van ontspanning en vertrouwen. Zelf liep ze tegen deze problemen aan toen ze in 2008 een jonge merrie kocht. “Deze merrie bleek problemen met de trailer te hebben. Door me in trailertrainingen te verdiepen en geduld te hebben, konden we dat wel oplossen, dacht ik… 

Een jaar later had ik een paard dat qua rijden concours klaar was, maar (nog steeds) in paniek raakte zodra de trailer dicht ging.” Jolanthe kwam in contact met gedragstrainer Petra Vlasblom en met haar hulp kon ze haar merrie na een jaar van oefenen eindelijk veilig vervoeren. “Ik heb na het afronden van mijn universitaire opleiding een driejarige opleiding tot gedragsdeskundige bij Petra gevolgd. Inmiddels is het trainen van paarden met en zonder gedragsproblemen en het begeleiden van eigenaren een fulltime baan geworden.”

Jolanthe heeft nog een belangrijke tip. “Gun jezelf en je paard een goede voorbereiding voor alle aspecten van een wedstrijddag. Zodat je op het moment dat je wil presteren op wedstrijd, dat ook met vertrouwen kan doen. Zo behaal je niet alleen je doel, maar kun je ook met je paard genieten van de weg er naartoe.”

Hoe ga jij hiermee om? Laat het ons weten via bit-cap@mphorses.nl