Winterlekkers: bieten & wortels
NieuwsBiet
Waar: Bieten koop je meestal bij de boer, ze worden van september tot eind oktober geoogst. De bieten die in grote bulten langs de weg liggen zijn suikerbieten.
Welke: De witte suikerbiet zie je het meest, soms de rode voederbiet. De eerste heeft een hogere suikerwaarde, de laatste meer vezels. Paarden vinden ze allebei lekker.
Houdbaarheid: Tot wel vijf weken als ze niet zijn beschadigd.
Bewaren: Met de grond eraan op een donkere, droge plaats. Probeer ze uit de buurt van muizen en ratten te houden.
Wat zit erin: In de suikerbiet zit, hoe kan het ook anders, veel suiker. Eén biet staat gelijk aan ongeveer 35 suikerklontjes. Qua vitamines hebben bieten niet veel te bieden. Ze staan bekend om hun lage fosforgehalte en grote hoeveelheid calcium.
Hoeveel: Ook weer afhankelijk van je paard maximaal zo’n 5 kilo per dag. Pas op voor diarree.
Gezond: Er zit weinig gezonds in, maar een biet is altijd beter dan snoep. Bieten helpen goed tegen verveling, want ze rollen snel weg als een paard erin wil happen, dus hij is er lekker lang mee bezig als je ze in de stal gooit. Je paard moet goed kauwen op de harde biet, dat zorgt voor speeksel en dat verlaagt de zuurgraad in de maag.
Nadelen: Je voert veel suikers als je bieten geeft. Houd daar rekening mee ten opzichte van de hoeveelheid krachtvoer, anders is je paard straks vurig of krijgt hij maag- en darmproblemen.
Denk om: Maak de bieten schoon voor je ze aan je paard geeft en snijd de bruine plekken er uit. Geef ze door het voer, zodat het eetproces zo lang mogelijk duurt. Bietenpulp is een goed vezelbron, bijvoorbeeld voor oudere of drukke paarden, maar moet vreselijk goed (twee tot drie uur) worden geweekt in ruim water, denk aan een halve emmer water op 1 kilo pulpbrokken. Het mengsel kan tot wel vier keer het beginvolume aannemen.
Wortel
Waar: Verkrijgbaar bij boeren, bij de supermarkt of je voerleverancier. De eerste optie is meestal de goedkoopste, direct bij de bron.
Welke: Paarden vinden alle soorten wortels heerlijk. Grote, kleintjes. Het maakt ze echt niet uit. De winterpeen is groter, dus er moet meer worden gekauwd en dat is goed voor een paard. Bovendien zijn kleine worteltjes relatief duurder. Dat geldt ook voor biologisch verbouwde exemplaren, waarvan niet wetenschappelijk is aangetoond dat ze ook daadwerkelijk beter zijn voor mens en dier.
Houdbaarheid: Eén à twee weken. Je kunt ze voeren zolang ze geen schimmel of rotte plekken vertonen. Het is niet erg als de wortels iets slapper of verkleurd zijn door uitdroging.
Bewaren: Op een koele, droge plek. Sommige mensen bewaren ze in een laag zand, dat werkt prima. Nooit in een plastic zak of ton stoppen, dan kan het vocht niet weg en krijg je eerder rotting.
Wat zit erin: Voornamelijk water, wel 85 procent. Daarnaast koolhydraten en 6 mg caroteen per 100 gr peen. Dat is goed voor een paard, want dat gebruikt hij om vitamine A mee te maken.
Hoeveel: Maximaal vijf kilo wortels per dag voor een gemiddeld paard. Blijf goed opletten of de mest niet te slap wordt, een teken dat je te veel geeft.
Gezond: Een wortel is beter dan een snoepje met veel suiker. Bovendien moet je paard er flink op kauwen, zodat hij er langer plezier van heeft dan van een suikerklontje.
Nadelen: Er zitten weinig vezels in, dus is het geen vervanging voor ruwvoer. Zie het als verwennerijtje, niet als onderdeel van het basisvoedsel. Je kunt beter geen wortel geven aan een paard dat een bit in heeft. De harde stukken zijn dan lastig weg te kauwen.
Denk om: Altijd het zand eraf halen. Doe de penen door het voer of gooi er een paar op verschillende plekken op de grond, zodat je paard even bezig is. Geraspte wortels kunnen worden gebruikt om de vieze smaak van een medicijn te neutraliseren.
Met dank aan voedingsdeskundige Martine van Tilburg.
