Touwhalsters knopen met Tristan Tucker

13 januari 2015, 00:00 Nieuws

Als je meer wilt weten over touwhalsters, dan ben je bij de stal van dressuurruiter en trainer Tristan Tucker aan het goede adres. Dat blijkt wel uit de drie paarden die op de poetsplaatsen staan. Allemaal hebben ze een touwhalster om. In de binnenmanege wordt volop getraind door verschillende ruiters. Eén paard is opgetuigd met, jawel, een soort touwhalster zonder neusriem maar met een bit. “Een touwhoofdstel”, legt Tristan Tucker later uit.

De Australische paardenman is vooral bekend omdat hij schrikkerige dressuurpaarden kan trainen om stoïcijns allerlei ‘enge’ dingen te ondergaan. Zo liet hij al eens een paard piafferen onder een werkende hijskraan. Tucker, laid-back zoals een echte Australiër betaamd, wil er best eens even goed voor gaan zitten om al zijn kennis over touwhalsters uit de doeken te doen. Want ja, hij gebruikt niet anders in zijn stal en nee, de normale halsters komen er niet in. “We houden zelfs een jaarlijkse rituele verbranding van nylonhalsters”, lacht hij. “Mensen die hier komen trainen of hun paard neerzetten, hebben vaak een normaal halster. Hier leren ze het touwhalster kennen. Dat nemen ze vervolgens mee naar huis en wij blijven met hun oude halsters zitten. Die gaan dus het vuur in.”

[row][six]

Belangrijk attribuut

Waarom zweert Tucker bij touwhalsters? Wat is er zo anders aan? “Een touwhalster is veel preciezer. Je kunt duidelijkere aanwijzingen geven. Het geeft druk op de goede plekken, nergens anders”, licht Tucker toe. De Australiër gebruikt het halster niet alleen om het paard van A naar B te leiden of vast te zetten. Nee, het touwhalster is een van de belangrijkste attributen in zijn trainingsmethode. Als er een nieuw paard op stal komt – of die nu groen is of Grand Prix – krijgt het dier eerst een touwhalster om en doet Tucker grondwerk. Met een touwhalster, een leadrope (lang touw zónder musketonhaak) en een lang zweepje werkt de trainer net zolang met het paard totdat hij controle heeft over de bewegingen van het dier. “Door het halster krijg ik controle over de voeten, daardoor krijg ik controle over het lichaam en als dat goed gaat, volgt de geest vanzelf.”

[/six][six]

[panel]

Voor iedereen?

Het touwhalster zit enigszins in de ‘alternatieve’ hoek. Niet veel Engels rijdende ruiters gebruiken het. Maar waarom is dat eigenlijk? Zijn zij niet beter af met een touwhalster? “Dat ligt eraan wat ze willen”, reageert Tristan Tucker. “Iemand die zijn paard vooral mooi wil laten zijn, zal niet zo snel kiezen voor een touwhalster. Die gebruikt liever een ‘mooi’ nylon of leren halster, eventueel ook nog met bont of blingbling. Een touwhalster is natuurlijk maar een eenvoudig ding, al vind ik het juist natuurlijk staan en daardoor mooi.” Nog belangrijker volgens Tucker is het gebruiksdoel. Voor grondwerk is een touwhalster onontbeerlijk. “Doe je dat werk nooit, dan heb je ook niet zo veel aan een touwhalster.”

[/panel]

[/six][/row]

Het halster moet dus de kleinste bewegingen van de trainer doorgeven. Dat lukt met een gewoon halster niet, want daarvan zijn de riemen te groot en te breed en de gespen te zwaar. Bovendien verstoort de knip van een normaal halstertouw de verbinding tussen mensenhand en paardenhoofd, aldus Tucker. “Als je met een gewoon halster wat vraagt aan je paard, voelt hij overal druk. Hij snapt niet wat hij moet doen en de kans is groot dat hij met je aan de haal gaat. Bovendien kun je de druk bij zo’n halster nooit weghalen: het paard voelt het altijd achter de oren en op de neus, alleen al omdat het een stuk zwaarder is dan een touwhalster.” Juist dat weghalen van druk is zo belangrijk bij de training, benadrukt Tucker. “Je geeft druk omdat je iets wilt van het paard. Als hij dat vervolgens netjes doet, dan haal je de druk weg. Dat is de beloning en zo leert hij te doen wat jij wilt. Als je de druk van een touwhalster afhaalt, voelt het paard amper meer iets aan zijn hoofd omdat het materiaal zo licht is. It’s the next best thing to nothing.”

Eén knoop na twee weken

Alle veertig paarden op Tuckers stal in Leur hebben een touwhalster. Stuk voor stuk gemaakt door de trainer zelf. Hoewel de Australiër in zo’n zes minuten een halster in elkaar kan knopen, is deze klus lang niet zo simpel als het lijkt. Dat blijkt wel uit het verhaal dat Tucker opdiept over hoe hij touwhalsters leerde knopen. “Ik heb het van een oude man geleerd in Australië. Hij maakte ook ouderwetse legerzadels en hoofdstellen uit één stuk leer. Twee weken lang ging ik elke dag naar hem toe. We dronken thee en hij vertelde oude verhalen. Na die twee weken liet hij me één knoop zien, de Fiador.” Dat is de knoop met de lus onderaan het halster waar je de leadrope aan bevestigd. “En dat is nog niet eens de moeilijkste!”

[row][eight]

[panel]

Knoop het halster

Met deze knoop maak je het touwhalster vast om de hoofd van het paard. Let daarbij op dat het halster niet te strak zit. De knopen aan de zijkant van de neusriem moeten ruim onder het jukbeen van het paard liggen. “Je stuurt het paard door druk op de zijkant van de kin te geven, niet op het bot daarboven. Veel mensen knopen het halster te hoog om”, aldus Tristan Tucker.

1. Doe het touwhalster om het paardenhoofd en haal het langste uiteinde touw van rechts naar links over de nek van het paard. Steek het touw door de lus naast de kaak.


2. Steek het touw met een boogje achter de lus langs en haal het vervolgens langs de voorkant terug door de lus die je gemaakt hebt.


3. Kijk of het halster goed zit en trek de knoop aan totdat deze vastzit.

 

[/panel]

[/eight][four]

Inmiddels beheerst Tucker het maken van een touwhalster tot in de puntjes. Hij importeert zelfs speciaal door hem samengesteld touw uit Australië ervoor. “Een mix van katoen en nylon. Ik heb veel soorten touw geprobeerd, maar het luistert heel nauw. Te veel katoen en de rek is er binnen vijf minuten uit. Te veel nylon kan gaan snijden in de huid.” Het touw is bovendien dubbel gevlochten – waardoor het beter zijn vorm behoudt – en voorzien van een speciaal goedje uit de zeilwereld dat rotten tegengaat. “Daardoor gaan mijn touwhalsters makkelijk tien jaar mee.”

[/four][/row]

Ook de leadrope van Tucker moet aan zijn hoge eisen voldoen. Zo mag er dus absoluut geen knip aanzitten en moet de trainer een ‘bepaald gevoel’ hebben met het touw. “Hoe meer ervaring je ermee hebt, hoe beter je leert wat voor jou werkt en wat niet. Ik kan zelfs voelen of de kern van een touw van nylon of katoen is.”

Duizend touwhalsters

Tucker heeft zijn eigen varianten ontwikkeld op de verschillende knopen van het touwhalster. De ene knoop net ietsje platter, de andere op zo’n manier dat hij nog meer gevoel heeft met het paardenhoofd. De balans van het halster is erg belangrijk: links en rechts moeten gelijk zijn. En natuurlijk moet het halster goed passen: voor een paard van 1,80 m heb je een groter halster en meer touw nodig dan voor een Shetje van amper een meter.
Onder het vertellen door knoopt Tucker gestaag een halster in elkaar. Zelfs met de neus erbovenop en met volop uitleg van de meester blijft het lastig om de hele procedure precies te volgen. Het ene touw in een lus leggen, doorhalen, het andere touw insteken, bovenlangs, onderlangs, aantrekken… De vraag rijst al snel of deze klus wel voor de ‘touwhalsterleek’ is weggelegd. “Voor mij is het makkelijk”, lacht Tristan Tucker. “Voor een intelligent persoon met een beetje touwkennis moet het te doen zijn, maar je moet er wel duizend maken voordat je er goed in bent.” Wie toch aan het werk wil met een touwhalster, kan een kant-en-klaar exemplaar kopen. Die zijn prima, aldus de expert. “En te bestellen via mijn website”, besluit Tristan Tucker met een knipoog.

[panel]

Wel en niet doen

Tristan Tucker gebruikt altijd en overal touwhalsters voor zijn paarden. Er zijn echter wel een paar punten waar je goed op moet letten:

• Zet een paard nooit met een touwhalster in de wei of paddock. Hij kan er een voet insteken of ermee achter het hek blijven hangen. Doe het halster helemaal af of – als je dat niet wilt – gebruik een gewoon halster, dat sluit nauwer om het paardenhoofd.


• Zet een paard niet vast aan een touwhalster voordat hij geleerd heeft te wijken voor druk. “Eigenlijk is vaststaan een examen voor het paard. Als hij er nog niet aan toe is, gaat hij hangen en faalt hij. Dan heb je het hem dus niet goed geleerd.” Tucker vindt het wel een voordeel dat een touwhalster nooit breekt. “Als een paard in paniek raakt en door een brekend halster kan vluchten, gaat hij dat ook op andere momenten doen. Dat is natuurlijk niet de bedoeling. Maar nogmaals: de beste preventie is voorbereiding.”


• Als je een paard vastzet, bevestig de touwen dan aan de lus van de Fiadorknoop of aan de dubbele touwen tussen de kin en de keel. Zet je het paard vast aan de zijkanten van het halster, dan krijgt hij druk op één kant van zijn hoofd en kan het halster scheef gaan zitten. Dat geeft verkeerde signalen aan het paard en is niet de bedoeling.

[/panel]

[panel]

Tristan Tucker

De Australische paardentrainer komt oorspronkelijk uit Melbourne en deed onder meer aan springen, racen en eventing. Hij is geïnteresseerd in alle trainingsmethoden – van de manier waarop de Australische cowboys rijden tot vrijheidsdressuur in het circus – en pikt van al die methoden iets mee om zelf te gebruiken in de manier waarop hij paarden traint. “Ik absorbeer kennis en gebruik het hoe ik zelf wil”, zegt hij daarover. Door een bezoek van een Deense dressuurtrainer aan Australië raakte Tucker in de ban van de dressuur. In ’99 bracht hij voor het eerst een bezoek aan Nederland. Na enkele jaren in Denemarken te hebben gezeten, runt Tristan Tucker nu samen met zijn vrouw Kristy een dressuurstal in Leur.

[/panel]