Bit duikt in... Melanomen
Nieuws
In de rubriek Bit duikt in... gaan we iedere maand naar aanleiding van een nieuwsbericht dieper in op allerlei onderwerpen op het gebied van verzorging, welzijn en training. Afgelopen maand kwam naar buiten dat er gewerkt wordt aan een vaccin voor melanomen bij paarden. Duits onderzoek heeft veelbelovend resultaat opgeleverd. Maar wat zijn melanomen precies? En zijn ze gevaarlijk voor je paard? We spreken dierenarts Fleur Kloppenberg over het verschijnsel.Wat zijn melanomen?
Melanomen zijn huidtumoren die ontstaan vanuit cellen die pigment maken. Die cellen heten melanocyten. Normaal gesproken delen die cellen zich met een bepaalde snelheid en daarbij maken ze pigmentkorrels aan. “Als de cellen zich te snel gaan delen, dan hopen de pigmentkorrels zich op en ontstaat er een knobbel”, vertelt Kloppenberg. Vaak zitten er meerdere melanomen bij elkaar. De grootte van een melanoom verschilt per geval. Het kan een klein bultje zijn, maar het kan ook uitgroeien tot een behoorlijk grote knobbel.
Melanomen kunnen op en onder de huid zitten en komen vooral voor op plekken waar de huid dun behaard is. In het begin zitten de cellen vooral in de huid. Kloppenberg: “De melanomen kunnen echter ook openbarsten. Dat kan eruitzien als een zweer, maar er kan ook zwarte pus uitkomen. Dat zwarte, dat is het pigment.”
Risicogroepen
Bepaalde paarden lopen een grotere kans op het ontwikkelen van melanomen. “Allereerst zijn dat schimmels of paarden met veel wit, zoals bonte paarden”, aldus Kloppenberg. Bij schimmels gaat het niet alleen om de paarden die wit geboren worden. Ook veranderlijke schimmels (die donker geboren zijn en daarna pas wit worden), lopen extra kans. Dit komt doordat die paarden meer melanocyten in de huid hebben. Ook bij donker gekleurde paarden kunnen melanomen voorkomen, maar dat gebeurt maar heel zelden. Melanomen bij paarden die niet schimmelkleurig zijn, zijn meestal kwaadaardig.
“Schimmels, bonte paarden en oudere paarden lopen een verhoogd risico.”
Kloppenberg: “Ook paarden die ouder zijn lopen meer kans op melanomen. Meestal beginnen ze met het ontwikkelen van melanomen vanaf 6 of 7 jaar. Daarmee wil ik niet zeggen dat jongere paarden het niet kunnen krijgen, maar het gebeurt bijna nooit.”
Naast kleur en leeftijd, speelt ook het ras van het paard een rol. Zo hebben rassen als de Lusitano, de Lippizaner en de Arabier meer aanleg voor het ontwikkelen van melanomen. Dit komt waarschijnlijk doordat die rassen veel schimmelkleurige paarden hebben.
Behandeling
In eerste instantie wordt er meestal niets gedaan aan melanomen. De meeste zijn goedaardig en als de knobbel het paard niet in de weg zit, is het geen probleem als het blijft zitten. “Als de melanoom het paard in de weg zit, dan wordt hij natuurlijk wel verwijderd”, vertelt de dierenarts. “Soms zijn er mensen die de melanoom per se weg willen laten halen. Dat kan, maar wij adviseren meestal om dat niet te doen als het niet echt nodig is. Allereerst omdat de huid waar het gezwel zit meestal al gevoeliger is. Daardoor loop je de kans dat de huid niet mooi dicht groeit. Daarnaast gebeurt komt het vaak voor dat melanomen dan toch weer terug komen.”
“De meeste melanomen zijn goedaardig en als de knobbel het paard niet in de weg zit, is het geen probleem als het blijft zitten.”
Je kunt melanomen op verschillende manieren weghalen. Meestal worden ze gewoon weggesneden, maar je kunt ze ook met stikstof aanstippen. Dat werkt net als bij een wrat bij mensen. Er worden ook wel eens een soort chemokuren of maagzuurremmers gebruikt in de hoop de deling van de cellen terug te dringen. Dit gebeurt echter niet vaak omdat er nog maar weinig bewezen successen zijn. Nu is er dus hoop; er wordt gewerkt aan het ontwikkelen van een vaccin.
Tips, wat te doen bij melanomen?
- Je kunt melanomen helaas niet echt voorkomen. Wat je wel kunt doen is attent zijn op knobbeltjes bij je paard, zodat je een eventuele melanoom in de gaten kan houden.
- Je kunt je dierenarts raadplegen als je twijfelt of het bultje dat je paard heeft daadwerkelijk een melanoom is.
- Je dierenarts kan, door middel van onderzoek, ook vaststellen of de melanoom kwaadaardig is. De kans dat dat het geval is, is groter is als de knobbel snel groeit en als er snel veel uitzaaiingen bij komen.
- Als de melanoom goedaardig is en je paard heeft er geen last van, kun je de knobbel het beste laten zitten.