Hoe zit dat: Reactie van een paard op angst van de ruiter
NieuwsJe hebt brave en je hebt minder brave paarden. Een basisregel. Gelukkig maar: als er geen brave dodo’s waren had niemand van ons waarschijnlijk ooit leren rijden. Als we de stap al hadden genomen om in het zadel te gaan zitten. Maar hoe komt het dat het ene paard heel goed op angst van de ruiter reageert en prima functioneert als beginnerspaard, terwijl het andere paard het meteen aanvoelt als je je iets minder comfortabel voelt? Gedragsbioloog Jessica Reurich legt het uit.
“Er zijn verschillende dingen van invloed”, begint Jessica haar verhaal. “In de eerste plaats natuurlijk de mate van angst van de ruiter en de signalen die hij of zij uitzendt. Maar daarnaast spelen ook de ervaring en het karakter van het paard een belangrijke rol.”
Signalen van angst
Een angstige ruiter uit dit meestal door hoog en vlug te gaan ademen en spieren aan te spannen. “Dit hangt wel af van de mate van angst”, vertelt Jessica. “Daarnaast kan het zijn dat de ruiter uit angst wat meer aan de teugels gaat trekken of gaat knijpen met zijn benen. Deze signalen kunnen voor het paard erg verwarrend zijn en kunnen eventueel leiden tot een heftige reactie van het paard.”
‘Hoe meer ervaring een paard heeft, hoe beter het over het algemeen om kan gaan met spannende situaties’
Ervaring van het paard
Hoe het paard reageert op een angstige ruiter is onder andere afhankelijk van de ervaring die het dier heeft. Jessica: “Een paard is van nature een vluchtdier en moet leren te vertrouwen op de ruiter en niet ‘zomaar’ te vluchten. Een jong dier bijvoorbeeld, dat net is ingereden, zal nog erg onzeker zijn en snel de neiging hebben om heftiger te reageren op een ruiter met angst dan een zeer ervaren paard.” Hoe meer ervaring een paard heeft, hoe beter het over het algemeen om kan gaan met spannende situaties. “Dat zie je goed bij manegepaarden, die hebben al zoveel meegemaakt dat ze niet meer zo snel zullen reageren op een angstige ruiter.”
Karakter
Daarnaast speelt karakter een belangrijke rol. “Karakter is de basale reactie van het paard op bepaalde prikkels. Eigenlijk zijn er grofweg twee typen dieren: alpha type dieren en bèta type dieren. Alpha type dieren zijn over het algemeen extravert, ze tonen vrij goed wat ze voelen, raken snel geïrriteerd en zijn vaak onderzoekend en speels. Vaak zijn dieren die hoger in rang staan alpha types.” Beta type dieren zijn introverter. “Zij tonen over het algemeen minder goed dat ze spanning hebben. Ze zijn heel rustig en laten vaak veel over zich heen komen. Maar schijn kan bedriegen. Deze dieren ogen dan wel heel rustig, maar dat wil niet zeggen dat ze dat ook daadwerkelijk zijn. Soms zie je dat wanneer je de hartslag gaat meten bij zo’n paard, dat deze toch hoger is dan je zou verwachten op basis van het gedrag en er dus wel sprake is van spanning. Ook zijn deze dieren vaak gevoeliger voor bijvoorbeeld maagzweren. Het zijn binnenvetters.” Paarden die stoïcijns reageren op een angstige ruiter, hebben dus of meer ervaring of zijn een bèta type dier. “Het kan ook zijn dat we te maken hebben met een heel ervaren alpha type dier. Paarden die heel sterk reageren op de angstige ruiter kunnen nog jong en/of onervaren bèta type dieren zijn, maar kunnen uiteraard ook alpha type dieren zijn.”
‘Een angstige ruiter zal over het algemeen beter uit de voeten kunnen met een ervaren bèta type paard’
Goede match
Een goede match tussen paard en ruiter is erg belangrijk. “Een angstige ruiter zal over het algemeen beter uit de voeten kunnen met een ervaren bèta type paard. En verder is het belangrijk dat de ruiter erkent dat de angst er is, dat is niets om je voor te schamen. Als je erkent dat het er zit, kun je ermee aan de slag. Zoek iemand die bij jou en je paard past en die jullie kan helpen om lekker samen te genieten.”
