Bit duikt in... Vuurwerkangst bij paarden

30 december 2015, 00:00 Nieuws

Bewoners van het Belgische Mol houden een actie om geen vuurwerk af te steken tijdens de jaarwisseling. Dit naar aanleiding van een paard dat vorig jaar waarschijnlijk overleed aan de angst voor het vuurwerk. Met de jaarwisseling weer voor de deur, spreken we voor deze Bit duikt in… met gedragswetenschapper Machteld van Dierendonck over vuurwerkangst bij paarden.

‘Niet elk paard reageert hetzelfde op het vuurwerk, maar meestal uit de angst zich in een paniekaanval’

Paniek

“Sommige paarden kunnen behoorlijk angstig worden van vuurwerk en daardoor vuurwerkangst ontwikkelen”, vertelt Machteld van Dierendonck. “Het plotse, harde geluid, voorafgaand aan het felle licht in het donker, zorgt voor de angst.” Normaal gesproken is het ’s avonds redelijk stil en nu barst het lawaai ineens los. Niet elk paard reageert daar even rustig op. Daarnaast is het, zonder training, ook lastig om je paard voor te bereiden op wat er komen gaat. Niet elk paard reageert hetzelfde op het vuurwerk, maar meestal uit de angst zich in een paniekaanval. Denk hierbij bijvoorbeeld aan paarden die in de wei staan en in blinde paniek door het schrikdraad rennen. Ook hevig briezen en snuiven, extra alert reageren, rondjes lopen of schrapen kunnen erop duiden dat je paard het niet zo heeft op vuurwerk.

Azepromazine

Er zijn mensen die hun dier een pilletje geven tegen de angst. Volgens Van Dierendonck heeft dit echter een averechts effect. “In veel van die middelen zit azepromazine. Daarvan is bekend dat de dieren wel rustiger worden, maar het gehoor blijft juist nog uitstekend functioneren. Bovendien werkt sedatie niet tegen angst.” Door zo’n pilletje los je het probleem voor het oog van de mens dus wel op, maar eigenlijk is het voor het paard alleen maar erger. Hij hoort het vuurwerk nog wel, hij voelt de angst nog steeds, maar door het middel kan hij zijn angst niet meer uiten. “Wat je wel zou kunnen doen is je paard Conficence EQ geven. Dat werkt heel anders en is geen sedativum.” Wil je je paard toch iets geven, overleg dan met je dierenarts over een middel waar geen azepromazine in zit.

Begin op tijd

Merk jij dit jaar dat je paard last heeft van vuurwerkangst? Begin dan volgend jaar op tijd met een desensitisatietraining. “Je moet er ongeveer drie tot vier weken van tevoren mee beginnen. Als je later begint, gaat je training met te grote stappen vooruit en werkt het niet”, legt de gedragswetenschapper uit. Schaf een speciale CD aan met vuurwerkgeluiden en ze hem qua volume zo hard dat je paard er net niet op reageert. Ga ondertussen gewoon door met je normale bezigheden, besteed er geen aandacht aan. Zet de CD na een tijdje uit en zet hem later nog eens aan. Gedurende de drie weken zet je het geluid van het vuurwerk steeds harder, waardoor het acceptatieniveau van je paard steeds een beetje hoger wordt. “Ga vooral niet straffen als je paard angstig reageert, dan maak je het juist erger. Zet in plaats daarvan de CD zachter en begin opnieuw.” Op die manier is je paard een stuk beter voorbereid op de jaarwisseling. Meestal moet je het jaar daarop de desensitisatietraining nog een keer doen, maar doorgaans gaat het dan wel sneller.

‘Het voeren en eten van de wortels maakt behoorlijk wat geluid, ook in het hoofd. Zo vang je de eerste schokken van het vuurwerk een beetje op’

Eigen ervaring

Met oud en nieuw staan de paarden van Machteld van Dierendonck binnen. “Het is de enige nacht dat ze bij mij echt binnen staan. Ik heb al te veel nare ervaringen gehad met paarden die buiten blijven tijdens de jaarwisseling”, vertelt ze. Ze woont in een buitengebied en haar paarden gaan op 31 december rond zonsondergang de stal in, met de onderdeuren dicht en het licht aan. Van Dierendonck houdt de paarden sociaal, met enkel hekken tussen de dieren zodat ze elkaar altijd van top tot teen kunnen zien. “Rond tien voor twaalf doe ik ook alle luiken dicht en zet ik de radio aan. Rond twaalf uur, vlak voordat het vuurwerk de lucht in gaat, geef ik de paarden nog wat hooi en flink wat wortels.” Die lekkernij is een beloning, maar ook een handige afleiding. Het voeren en eten van de wortels maakt behoorlijk wat geluid, ook in het hoofd. Zo vang je de eerste schokken van het vuurwerk een beetje op. “Om 1 uur gaan de luiken van de stal weer open en rond 4 uur, als het vuurwerk echt opgehouden is, doe ik de staldeuren helemaal open zodat de paarden naar buiten kunnen.”