Bit duikt in... Paardrijden voor gehandicapten

15 januari 2016, 00:00 Nieuws

Niet voor iedereen is het even gemakkelijk om paard te rijden. Denk bijvoorbeeld aan mensen die een arm missen of die een verstandelijke beperking hebben. Een stichting die paardrijden voor gehandicapten ondersteunt is onder andere de DVB Foundation. Zij gaf een eindejaarsgift aan vier maneges. Bit spreekt Dieuwke Papma van de Vereniging Federatie Paardrijden Gehandicapten over paardrijden voor mensen met een beperking.

“Eigenlijk kunnen heel veel mensen met een beperking paardrijden”, vertelt Dieuwke Papma. “Dit komt omdat je het tot op een zeer laag niveau nog paardrijden kan noemen.” Toch zijn er enkele beperkingen waarmee je beter niet kan gaan rijden. Bijvoorbeeld een kwetsbare of scheve wervelkolom. “Je moet wel de beweging van het paard kunnen volgen. Ook als je andere problemen hebt met gewrichten die, door het rijden, kunnen verergeren, kun je beter niet op een paard stappen.” Verder geldt ook dat mensen met een beperking beter niet kunnen gaan rijden als ze bijvoorbeeld koorts hebben, of reuma in de ontstekingsfase. Papma: “Maar dat is algemeen en geldt eigenlijk voor elke sporter.” Verder hanteren de maneges die aangesloten zijn bij de Vereniging FPG ook een gewichtslimiet. “Mennen kan dan een heel leuk alternatief zijn.”

Deskundigheid

Papma stelt voorop dat het enorm belangrijk is om, als je aan de slag gaat met paardrijden voor gehandicapten, de nodige deskundige kennis op te doen. “Wij adviseren altijd om een speciale opleiding te volgen, dat kan gewoon bij de KNHS”, vertelt Papma. Tijdens de opleidingen maak je kennis met zeer veel verschillende beperkingen. “Sommige mensen moet je anders benaderen, bijvoorbeeld als ze emotioneel niet stabiel zijn. Tijdens de opleiding leer je wat in zo’n situatie verstandig is.” Daarnaast leer je in de opleiding ook wat er allemaal mogelijk is voor gehandicapten. “Je hoeft het wiel niet zelf uit te vinden, er is al meer dan genoeg kennis beschikbaar.”

‘Je hebt paarden nodig die willen omgaan met mensen’

Faciliteiten

Naast een stevige basis aan deskundigheid, zijn er enkele andere dingen die belangrijk zijn als je wil gaan werken met paarden en gehandicapten. Op de eerste plaats zijn dat natuurlijk de paarden. Papma: “Je hebt paarden nodig die willen omgaan met mensen. Ze moeten willen samenwerken met de ruiter.” Daarmee wil ze niet zeggen dat het paard geen leider mag zijn, maar hij moet echt luisteren naar de ruiter en met diegene meedenken. “Een gehandicapte heeft bijvoorbeeld niet altijd genoeg kracht om een paard constant aan te sporen het juiste tempo te houden. Een paard moet dan niet stil gaan staan, maar uit zichzelf blijven doorlopen.” Qua materialen moet je, volgens Papma, vooral uitgaan van de ruiters waarmee je werkt. Er is echter één ding dat eigenlijk een echte must is: de opstaphulp. Deze is er in allerlei soorten en maten, maar dat je er eentje hebt is erg belangrijk. Niet alleen voor de ruiters, maar ook voor de paarden. “Je kunt je voorstellen dat iemand met een handicap niet altijd even soepel opstijgt. Door zo’n opstaphulp te gebruiken ontlast je ruiter én paard.” Wat je verder nodig hebt aan materialen, is geheel afhankelijk van de ruiters waar je mee werkt. Zorg in ieder geval dat je altijd het juiste materiaal wel in huis hebt om de gehandicapte ruiter veilig te kunnen laten paardrijden.

‘Van het paard krijg je een bewegingsdynamiek, die je zelf niet kan maken, cadeau’

Voordelen

Voor mensen met een beperking heeft paardrijden zeker voordelen. “Je kunt alle hersenfuncties verbeteren door dynamisch te bewegen”, vertelt Papma. Door je hersenfuncties te verbeteren, verbeter je ook andere functies. Alles wordt immers aangestuurd vanuit de hersenen. “Denk bijvoorbeeld ook maar eens aan iemand die de hele dag in een rolstoel zit en die dan gaat paardrijden. Dat is qua beweging natuurlijk een heel verschil. Van het paard krijg je een bewegingsdynamiek, die je zelf niet kan maken, cadeau.” Dat werkt erg stimulerend, naast natuurlijk het feit dat paardrijden ook een sociale bezigheid is. Paardrijden wordt soms ook als therapie ingezet. Papma: “Wij beschouwen paardrijden als therapie als het wordt uitgevoerd door een therapeut in het kader van een therapeutisch plan voor de patiënt.” Ook in een revalidatieproces kan paardrijden ingezet worden. Het verschil tussen ‘gewoon’ paardrijden en therapie zit hem vooral in het doel waarmee je gaat rijden. Als je ‘gewoon’ gaat paardrijden, wil je de sport beoefenen. “Ook als is dat op een zeer laag niveau. Iemand met een handicap kan dan als doel bijvoorbeeld hebben om zelf te leren sturen.” Als je het hebt over therapeutisch rijden, is er vaak een ‘hoger doel’, zoals de verbetering van sociale vaardigheden of een betere coördinatie.

Tips:

Wil je aan de slag met paardrijden voor gehandicapten? Volg dan eerst een opleiding!

Zorg dat je, als je met gehandicapten werkt, altijd een opstaphulp hebt om je paard en de ruiter te ontlasten. Welke andere materialen je nodig hebt, hangt af van de beperkingen van de ruiters.