Omgaan met verdriet, hoe doe je dat?
NieuwsDe dood van je paard is een heftige, emotionele gebeurtenis. Niet alleen het afscheid zelf, ook de periode erna, omdat er iets ontbreekt in je dagelijkse structuur of omdat je steeds met een lege stal wordt geconfronteerd. Iedereen beleeft dit verdriet op zijn eigen manier, legt psychologe Sanne Beijerman uit.
De Zwitsers-Amerikaanse psychiater Elisabeth Kübler Ross heeft het over vijf stadia van rouw, vertelt Sanne Beijerman. Dat zijn de ontkenningsfase (‘dit kan niet waar zijn’), de pseudocontrole- of marchandeerfase, de woedefase (‘waarom ik?’), de verdrietfase en tenslotte de acceptatiefase. Bij iedereen verloopt het rouwproces anders. Sommige mensen slaan fasen over. Anderen blijven lang in één fase hangen of hernemen een eerdere fase. Ook verlieservaringen uit het verleden bepalen mee hoe iemand omgaat met rouw.
Mensen die rouwen hebben behoefte aan een veilige plek om hun gevoelens te kunnen uiten. Het is daarbij belangrijk dat ze niet alleen worden gelaten. Ook respect voor het unieke proces van iedere persoon is noodzakelijk. Iemand kan niet op bevel een bepaalde fase doorleven of afsluiten. Je bewust zijn van het proces helpt wel om te (h)erkennen wat er gebeurt en om geduld te hebben.
Beleving van het rouwproces
De wijze waarop het paard is overleden, maakt ook verschil bij de beleving van het rouwproces. “Het is nog steeds verdrietig als je een paard na een lang en mooi leven bij jou wegens ouderdom moet laten inslapen, maar dan weet je tenminste dat je hem altijd goed hebt verzorgd en er alles aan hebt gedaan om hem een mooi leven te bezorgen. Meestal kun je daar na enige tijd wel vrede mee hebben. Het wordt heftiger als het een plotselinge dood is. Dat hij ’s ochtends nog door de wei rende en er ’s middags niet meer is. Of dat je als topsporter vele uren samen hebt getraind met een paard, een diepe band hebt opgebouwd met elkaar en het ineens over is. Dat is dan bovendien een sportief verlies, want je hebt niet zomaar even een vervanger als je olympische potentie wegvalt.”
Regelmatig heeft iemand die een verlies heeft geleden het gevoel niet te worden begrepen door de buitenwereld. Je omgeving vindt na een tijdje ‘dat het wel genoeg is geweest’, omdat het ‘maar een dier’ was. “Er staat echter geen tijd voor hoe lang rouw duurt. Dat is persoonlijk en voor iedereen verschillend. Zulke opmerkingen helpen dus niet. Rouwen hoort erbij, daar moet je de ruimte voor krijgen. Verdriet mág”, benadrukt Beijerman.
De psychologe denkt dat het goed is om over je verdriet te praten met gelijkgestemden. “Binnen de paardenwereld zal er allicht meer begrip voor zijn. Zoek mensen met wie je je emoties kunt delen. Door er niet over te praten en het op te kroppen, wordt het alleen maar erger. Maar het is normaal dat je na enige tijd je leven weer oppakt.”
Veerkracht
Hoe mensen omgaan met verdriet verschilt sterk. Volgens Beijerman hangt dit af van de weerbaarheid. “Hoe ga je om met tegenslagen? De één durft jarenlang de deur niet meer uit als zijn portemonnee ooit is gestolen, de ander haalt de schouders erover op. Dat is maar een voorbeeld, maar mentale veerkracht speelt zeker een rol bij verwerking van ernstige zaken.”
Omdat er geen standaardduur staat voor de periode van rouw, is het moeilijk om te zeggen wanneer iemand erin blijft hangen. “Pas als je zelf ook vindt dat je verdriet om het verlies van je paard je in de weg zit en je daardoor niet verder kunt, heeft het zin om hulp te zoeken. Het werkt alleen als dat van jezelf uitgaat, niet als je door iemand anders wordt gestuurd die vindt dat het nu maar eens over moet zijn. Soms gaat die rouw bovendien inmiddels niet meer alleen over je paard, maar ook over iets anders. Dan is het verlies van je paard de druppel geweest die de emmer deed overlopen.”
Aandenken
Rituelen kunnen helpen om het verdriet een plek te geven. Daarbij horen ook aandenkens als sieraden van paardenhaar, foto’s of andere zaken die de herinnering levend houden. “Sommige mensen doen iets speciaals om de sterfdag te memoreren of strooien as uit op een bijzondere plek.”
Of je wel of niet een ander paard koopt en hoe snel na het overlijden dat verstandig is, is ook zeer persoonlijk. “Het is niet handig om overhaast een ander paard te kopen om een leegte op te vullen, want misschien maak je dan, in alle emotie, een verkeerde keuze. De één is er eerder aan toe dan de ander en het kan helpen bij de verwerking om je weer op leuke dingen te richten. Het belangrijkst is dat je jezelf de tijd gunt en je niets door anderen laat voorschrijven. Als je er weer aan toe bent, merk je dat vanzelf.”
Bron: Bit 230
