Veulentips van de dierenarts

15 maart 2018, 00:00 Nieuws

Eerste veulen

“Het is belangrijk om te weten of dit het eerste veulen is van een merrie. In dat geval is de wijze waarop de geboorte zal verlopen namelijk minder voorspelbaar. Denk bijvoorbeeld aan het ‘opuieren’: bij een merrie die al vaker heeft geveulend weet je vaak aan de hand van de ontwikkeling van de uier wanneer de geboorte zich aandient. Vraag dit ook na bij een vorige eigenaar als je een nieuwe merrie hebt.”

Box en voer

“Loopt de merrie in een groep, dan is het handig om haar zo’n twee maanden van tevoren in een individuele box te huisvesten. Dit is vooral om het voeren: geef een merrie in de laatste periode van de dracht merriebrok, dat bevat alle benodigde voedingsstoffen en is goed voor de aanmaak van melk. Zorg dat de merrie in een ruime box kan bevallen, anders kan ze snel met de kont in de hoek komen te liggen. 3,5 x 4 meter vind ik het minimum, groter is beter.”

Monitoren

“Wij monitoren en bewaken de hoogdrachtige merries continu. Dat kan ik iedereen aanraden, zeker als je weinig ervaring hebt met de geboortes van veulens. Het zal je maar gebeuren dat je er te laat bij bent.”

Juiste spullen

“Zorg dat je de juiste spullen klaar hebt liggen. Wij hebben altijd een bakje klaarstaan met glijmiddel, touwtjes en stokjes, een staartbandage, jodium/betadinespray, hechtdraad of navelbandjes en een schaar. Een emmer koud water pakken we mee als we de stal ingaan.”

Rustig blijven

“Als het zover is, is het erg belangrijk om rustig te blijven. Zeker als je niet veel ervaring hebt, is de geboorte van een veulen erg spannend. Ga niet druk of als een kip zonder kop rondlopen, de merrie – en later ook het veulen – zijn gediend bij rust.”

Voortgang geboorte

“Houd goed in de gaten of de geboorte vordert: een paardenbevalling duurt gemiddeld zo’n twintig minuten. Als de merrie één keer perst zonder zichtbaar resultaat, hoef je nog niet in te grijpen. Maar perst ze meerdere keren zonder dat er wat gebeurt, dan is er waarschijnlijk iets aan de hand. Bij een normale geboorte zie je al snel de voorbeentjes met daarboven het hoofdje. Steeds wanneer de merrie perst, schuift het veulen iets verder naar buiten, totdat het helemaal geboren is. Komt er niets, of zie je maar één beentje of geen hoofdje, dan is er iets mis. Kun of durf je zelf niet inwendig te voelen, bel dan een dierenarts! Jaag intussen de merrie in de benen ga met haar stappen, hierbij hoef je niet voorzichtig te zijn, het is belangrijker dat de persweeën stoppen, zodat er inwendig niets kan beschadigen.”

Vlies en navelstreng

“Gaat alles voorspoedig en is het veulen geboren, haal dan indien nodig het vlies van het hoofdje af. Laat moeder en kind daarna even rustig liggen en laat de navelstreng intact: al het bloed dat het veulen nog krijgt, is mooi meegenomen. Knip de navelstreng nooit door! De navelstreng scheurt vanzelf als de merrie opstaat of het veulen beweegt. Gebeurt dat niet, dan kun je het veulen verplaatsen, zodat de navelstreng alsnog natuurlijk afscheurt. Het veulen richting het hoofd van de merrie trekken, zodat ze haar kind kan likken, is sowieso altijd goed. Blijft de navelstreng bloeden, doe er dan een navelklemmetje om. Wij sprayen de navelstomp ook altijd in met een jodium- of betadine-oplossing.”

Nageboorte

“Als het veulen is geboren, mag het niet te lang duren voordat de nageboorte eraf komt. Meestal is de nageboorte er bij warmbloedpaarden binnen een half uur af en langer dan twee uur mag het niet duren. Wij grijpen zelf vaak al eerder in en spuiten de merrie na een uur in met oxytocine, een middel dat de nageboorte laat komen. Merries die aan de nageboorte blijven staan, kunnen echt doodziek worden.”

Opstaan en uier zoeken

“Normaal gesproken doet het veulen binnen een half uur pogingen om te gaan staan. Dit moet binnen een uur wel gelukt zijn, het veulen gaat dan ook actief op zoek naar de uier. Is dit niet het geval, dan kan dit een teken zijn dat het veulen verzwakt is. Raadpleeg dan de dierenarts. Het kan wel wat langer duren voordat een veulen daadwerkelijk drinkt: één tot drie uur na de geboorte ongeveer. Het is belangrijk dat het veulen actief op zoek gaat. Je kunt een onrustige merrie ook even vasthouden zodat het veulen de uier makkelijk vindt.”

Darmpek

“Het eerste darmpek komt binnen een paar uur. Het is hartstikke mooi als je ziet dat het veulentje poept, maar het is niet gezegd dat het dan alle darmpek kwijt is. Zie je het veulen ook daarna nog heftig persen, dan kan het daar flink buikpijn van hebben, waardoor het ook slechter gaat drinken. Een klysma is dan een goed hulpmiddel om de boel op gang te brengen. Dat kun je zelf doen of je kunt er de dierenarts bijhalen.”

Antistoffentest

“Het is raadzaam om binnen 24 uur na de bevalling het veulen door de dierenarts te laten testen op antistoffen, door middel van een zogenoemde IgG-test. Het veulen wordt namelijk geboren zonder antistoffen, deze krijgt het binnen door biest, de eerste melk van de merrie, te drinken. Als het veulen niet genoeg biest, en dus antistoffen, heeft binnengekregen, is het enorm vatbaar voor virussen en andere problemen. Kom je hier op tijd achter, dan kan een plasma-infuus veel goed doen.”

Bron: Bit 245