Likken en kauwen: Acceptatie of stress?

Om inzicht te krijgen in de functie van dit niet-voedingsgerelateerde lik- en kauwgedrag, heeft een team van wetenschappers gespecialiseerd in paarden van de Norwegian University of Life Sciences het sociale gedrag van wilde paarden onder natuurlijke omstandigheden geobserveerd.

In totaal hebben MSc. Margrete Lie en prof. Ruth Newberry 80 uur besteed aan het observeren van kuddes wilde paarden in Ecuador. Hierbij zijn gegevens verzameld van 202 gedragsreeksen waarbij lik- en kauwgedrag voorkwam.

Doel van het onderzoek

Het team wilde onderzoeken of de paarden het niet-voedingsgerelateerde lik- en kauwgedag ook toonden naar andere paarden als signaal van onderdanigheid. Daarnaast werd ook onderzocht of paarden dit gedrag vertoonden tussen stressvolle en kalme situaties in.

Kauwgedrag is geen onderdanigheid

Om uit te zoeken of paarden niet-voedingsgerelateerd kauwgedrag als onderdanigheid laten zien aan een ander paard, hebben onderzoekers een idee getest. Het idee was dat wanneer het ene paard (de aanvaller) het andere paard (de ontvanger) benadert op een bedreigende manier, alleen de ontvanger het lik- en kauwgedrag vertoont en de aanvaller niet. Hiervoor heeft het onderzoeksteam verschillende gedragsreeksen geobserveerd en genoteerd wanneer het lik- en kauwgedrag werd gezien bij een paard.

De resultaten waren opvallend: het team zag namelijk het kauwgedrag bij zowel het aanvallende paard als de ontvanger. Bovendien werd het kauwgedrag zelfs vaker gezien bij de aanvaller dan bij de ontvanger. Dit weerlegt de aanname dat het kauwgedrag gerelateerd is aan onderdanigheid.

Kauwen na stressvolle situaties

Ook hebben de onderzoekers onderzocht wanneer het kauwgedrag voorkwam tussen stressvolle en ontspannen situaties. Tijdens het observeren van gedragsreeksen constateerden zij dat het grootste deel van de situaties voordat het paard ging kauwen erg stressvol was. Na het kauwen vertoonden de paarden ontspannen gedrag. Het kauwgedrag ontstond wanneer een gespannen paard weer ontspannen werd.

Hieruit concludeerden de onderzoekers dat kauwen geassocieerd kan worden met een omslag van droge mond door stress tot het produceren van speeksel dat in verband staat met ontspanning.

De resultaten van het onderzoek tonen aan dat niet-voedingsgerelateerd kauwgedrag niet een vorm van onderdanigheid is, maar ontstaat na een stressvolle situatie.

Aanvullend onderzoek nodig

Volgens de onderzoekers moet in de toekomst een aanvullend onderzoek gedaan worden om te kijken welke stressreacties een verband hebben met niet-voedingsgerelateerd kauwgedrag. Toch laat dit onderzoek wel zien dat paarden lik- en kauwgedrag tonen na een stressvolle situatie. Daarnaast kan het lik- en kauwgedrag worden gebruikt als indicator dat de vorige situatie door het paard als stressvol werd ervaren.

Natuurlijke omstandigheden

“We hebben gekeken naar wilde paarden die zo min mogelijk in aanraking komen met de mens als mogelijk, om te kijken hoe ze zich gedragen in natuurlijke omstandigheden”, legt onderzoekster Margrete Lie uit. 

“Het was namelijk belangrijk om te kijken naar echt natuurlijk gedrag, daarom is er echt gekeken naar paarden die leven zonder beperkingen. Deze paarden leven in een nationaal park van 334 km2 en in het gebied waarin wij hebben geobserveerd waren bijna 200 paarden aanwezig. Daarnaast worden de hengsten niet weggehaald, zoals gebruikelijk bij gedomesticeerde paarden.”

“Het was interessant om te zien hoe vaak de paarden het kauwgedrag lieten zien en hoe duidelijk het was dat elk paard dit vertoonde – en niet alleen de onderdanige paarden.”

“Het onderzoek toont aan dat paarden kauwen tussen rustige en ontspannen situaties, maar het maakt niet duidelijk of het kauwen een reactie is op het ontspannen of dat het helpt om te ontspannen. Om dit aan te tonen is een onderzoek dat meer onder controle is nodig waarbij stress kan worden gemeten.”

Bron: Persbericht | Bit & Cap