scheren
scheren

Van scheren tot cooling-down: Zo train je verantwoord in de winter

Nieuws

Het trainen van je paard is iedere winter weer een uitdaging. Zeker wie alleen een buitenbak tot haar beschikking heeft staat iedere najaar weer voor de nodige dilemma’s. Hoe train ik mijn paard verantwoord in de winter? Is het nodig om je paard te scheren? Moet je altijd instappen met een deken? En wat doe je met een bezweet paard? Bit zocht en vond antwoorden op deze vragen, en meer!


Je paard verantwoord trainen in de winter begint al op de poetsplaats. Florence de Vos-Faber van Go With The Flo is naast gedragstherapeut en instructeur, een ware professional op het gebied van scheren en toiletteren. Ze maakt niet alleen paarden klaar voor een keuring of belangrijke wedstrijd, maar bereidt ook ieder jaar tientallen paarden voor op de winter. Bit legt haar een aantal (ingezonden) vragen over scheren voor.


Wanneer is het juiste moment om je paard te scheren? 


“Het beste moment om te beginnen met scheren hangt van verschillende aspecten af. Maakt je paard een extreem dikke vacht aan, of juist niet? Een erg dikke of hele vette vacht (zoals je vaak ziet bij koudbloeden) kan lastig zijn om doorheen te komen met een scheerapparaat. Bij deze paarden kun je er beter voor kiezen om wat eerder te beginnen met scheren. Een hele dunne vacht daarentegen is ook lastig om te scheren: dan moet je meer moeite doen om je messen door de korte haartjes te halen. Bij deze paarden kun je beter wat later scheren.” 


“Natuurlijk maakt het ook uit of je paard het scheren vervelend vindt of niet. Bij een paard dat niet van scheren houdt, zou ik adviseren om zo laat mogelijk te scheren, zodat het hopelijk maar één keer in de winter hoeft. Bij een paard dat het juist heerlijk vindt is het een heel ander verhaal natuurlijk!”, lacht Florence.


Klopt het dat te laat scheren een negatieve invloed kan hebben op de groei van de zomervacht?


“Meerdere keren scheren per seizoen kan geen kwaad. Ik adviseer wel om te scheren tot eind januari. Zodra de dagen weer langer worden begint je paard met het aanmaken van zijn zomervacht onder de wintervacht. Als je dan nog gaat scheren, scheer je deze nieuwe vacht ook weg. Dit zou in theorie invloed kunnen hebben op de gezondheid van de vacht en in sommige gevallen komt er ook daadwerkelijk een minder mooie zomervacht voor terug. De meningen zijn hierover echter verdeeld, maar ik raad het scheren in het winterseizoen na de maand januari af, tenzij het vanwege gezondheidsredenen beter is voor het paard”, legt Florence uit.


Kaal of met een patroontje: Hoe bepaal je welk scheerpatroon het beste is voor jouw paard?


Florence: “Net als de vraag of scheren noodzakelijk is, hangt het kiezen van het juiste patroon ook van verschillende aspecten af. Sommige paarden worden héél druk wanneer ze helemaal kaal zijn. Als je dit liever niet hebt of twijfelt hoe je paard zal zijn, dan kun je jouw paard beter voor de helft scheren. Kies er bijvoorbeeld voor om de benen niet te scheren of ga voor een jachtmodel waarbij een deel van de rug en kont nog wel behaard blijft.”


“Je kan altijd nog besluiten meer weg te halen. De vacht terug halen wordt wat lastig”, knipoogt Florence. “Ik heb veel klanten waarbij de paarden 24/7 buiten lopen. Ook die paarden kun je gewoon scheren, als ze maar een warme deken op krijgen. Ben je bijtijds met scheren, dan kan je jouw buitenpaard best in zijn geheel scheren. Wanneer je paard het koud heeft, groeit zijn vacht wel weer aan: hij krijgt dan bijvoorbeeld weer haar op de benen of hals. Scheer je jouw buitenpaard terwijl het al vriest, dan is het misschien wel fijner om de benen niet te scheren, omdat de overgang anders wel erg groot wordt.”


Moet je altijd een ‘dekje’ laten staan onder het zadel of niet?


“Het kan beide. Sommige mensen kiezen ervoor om een dekje van haar te laten staan op de plek van het zadel omdat dit zorgt voor extra bescherming van de rug voor kou of voor het zadel. Maar, als je zadel goed ligt dan zou je het in principe niet nodig moeten hebben. Bij paarden met een extreem dikke vacht raad ik het eerder af. Dit deel zal nat blijven na het rijden: je wilt hem juist niet nat onder een deken zetten. Heeft je paard een hele gevoelige rug of snel last van schuurplekken van je zadeldekje, dan is het misschien juist wel fijn om hem te laten zitten”, legt Florence. 


Wat voor deken doe je jouw geschoren paard op?


Florence: “Als je een paard scheert, trek je hem eigenlijk zijn jasje uit. Het is dan logische dat hij een deken of een dikkere deken op moet na het scheren. Ik krijg vaak de vraag hoeveel gram het paard op moet. Hoeveel dit moet zijn verschild per paard. Het ene paard staat al te zweten bij 100 gram en dan andere heeft het pas lekker warm bij 300 gram. Het beste is om in ieder geval 100 gram meer op te doen dan wat je paard al op had. Als je na een paar uur even met je hand onder de deken voelt, weet je snel genoeg of dit warm genoeg is voor hem of haar. Voelt hij normaal of koud, dan is het te adviseren om een dikkere deken om te doen.”


Met het omdoen van de juiste dikte deken voorkom je ook dat je paard te snel weer terug in zijn vacht schiet. “De vachtgroei reageert op de hoeveelheid daglicht en op de lichaamstemperatuur van je paard. Naarmate de dagen korter worden (en er dus minder daglicht is) gaat de vacht groeien. Heeft je paard het een nachtje te koud gehad, dan zal hij zijn temperatuur zelf gaan regelen door het aanmaken van vacht. Wil je dus voorkomen dat je paard snel in zijn vacht schiet, dan moet je zorgen dat hij het niet koud heeft en je vooral ’s avonds voldoende licht hebt op stal.”


Hoe zorg je het beste voor de geschoren vacht van je paard?


“Wassen met betadine-shampoo zorgt voor het mooiste resultaat na het scheren. Zo haal je alle kleine haartjes en huidvet weg en mocht je wondjes hebben veroorzaakt met het scheren, dan zijn die meteen ontsmet. Om de huid van je paard mooi glad te houden moet je rekening houden met de binnenkant van je deken. Doe geen deken op met een voering van fleece: daar krijg je een doffe en schrale huid van. Een gladde of kantoenen deken werkt het beste. Het lijkt misschien lekker warm, maar ook voor een halsdeken geldt geen fleece. Met fleece heb je binnen de korstte keren geen manen meer over. Een gladde voering werkt het beste. Boen wel regelmatig het huidvet van de deken af, anders blijven de manen daar alsnog aan vastplakken”, weet Florence.


En die kale plekken op de schouders? “Als je paard kale plekken krijgt, dan past je deken waarschijnlijk niet helemaal goed. Dekens zijn natuurlijk ontzettend duur, dus mocht dit gebeuren probeer dan eerst eens een schoftbeschermer voordat je een nieuwe deken koopt. Soms werkt dit al voldoende.” 


Hoe ziet een goede (winterse) warming-up eruit?


Je paard is tiptop geschoren (of je hebt er juist bewust voor gekozen om dit niet te doen) en klaar voor een rit in de gure buitenbak, maar wat nu? Verantwoord trainen begint bij de juiste warming-up. Daar komt in de winter wat meer bij kijken dan anders. Dierfysiotherapeute en acupuncturiste Cécile van Akkeren van Praktijk de Akkerhoeve weet hoe je jouw paard het beste voorbereid op een winterse trainingssessie. 


Een goede warming-up begint al bij het opstappen en wegrijden. Vaak zie je ruiters met losse teugels door de bak stappen (en bezig zijn op hun telefoon), waarna ze hun paard in een keer oppakken en aan de slag gaan. Niet de juiste manier volgens Cécile. “Zorg ervoor dat te paard zodra je erop gaat zitten, meteen actief doorstapt. Vraag hem om naar je hand toe te stappen. Varieer met de hoofd- en halshouding van je paard: laat hem soms wat meer zakken met de neus richting de grond om vervolgens wat meer in een opgerichte houding te rijden. Het belangrijkste is dat hij vooral voorwaarts-neerwaarts beweegt. Ondertussen ben je bezig met figuren rijden, zoals voltes en slangenvoltes. Dit zorgt ervoor dat de spieren kunnen stretchen. Een goede warming-up duurt ten minste tien minuten, waarbij je links- en rechtsom regelmatig afwisselt. Begin daarna met wat schakelen met overgangen tussen stap en draf, voordat je langere stukken gaat draven of galopperen.”


“Het kan geen kwaad om een paard dat uit een warme stal komt meteen in de gure buitenbak actief aan het werk te zetten. Je hoeft je paard niet eerst aan de buitentemperatuur te laten wennen. Meestal verschil de temperatuur van een stal niet zo heel veel van de temperatuur buiten, behalve als er buiten een sterke wind staat. Meestal went je paard al voldoende aan de koelere temperatuur wanneer je zijn deken er even af haalt tijdens het poesten en opzadelen.”


Moet je je (geschoren) paard in de winter (warm)rijden met een deken?


“Je hoeft je paard in de winter niet persé met een zweetdeken warm te rijden: zelfs niet als hij geschoren is. Wanneer je jouw paard meteen actief aan het werk zet en goed laat doorstappen krijgt hij het snel genoeg warm. Paarden kunnen immers beter tegen de kou dan wij”, zegt Cécile. “Wil je toch graag warmrijden met een deken (bijvoorbeeld omdat er een hele sterke, gure wind staat of je paard wat makkelijk hoest van de kou), zorg er dan voor dat deze goed past. Wanneer de deken niet goed past kan deze de bewegingsvrijheid van (met name) het voorbeen belemmeren of het schoudergewricht irriteren. Hierdoor gaat een paard kleinere passen maken of wikkelt hij zijn pas niet juist af.”


“Als je echt gaat trainen haal dan het deken eraf, zelfs al is het een speciaal uitrij- of nierdeken dat onder of aan het zadel vast zit. Paarden kunnen beter tegen de kou dan mensen, maar ze kunnen ook hun warmte minder goed kwijt dan wij. Trainen met een dekentje op zal ervoor zorgen dat het paard te veel warmte krijgt en houdt. Dat kan een negatieve trigger zijn voor allerhande andere lichamelijke processen.”


Hoe geef je jouw paard de beste cooling-down?


“Een goede cooling-down begint je door tijdens de laatste vijf minuten van het draven de hoofd- en halshouding zo laag mogelijk in te stellen, zodat hij zijn spieren kan stretchen. Neem hem gerust even terug naar stap om vervolgens opnieuw rustig aan te draven. Stap je paard daarna minimaal tien minuten uit. Houd zijn pas, net als bij de warming-up, actief. Wel kun je de teugels met het uitstappen wat langer laten”, legt Cécile beknopt uit. “Wanneer je paard voldoende is uitgestapt, verschilt per dier. De ademhaling is de beste indicator: deze moet terug naar normaal zijn. De neusvleugels vrijwel bewegingsloos zijn of rustig op en neer gaan. Kijk ook of je paard nog erg zweet. Zolang hij blijft zweten, heeft hij het nog (te) warm. Door je paard met de hand te voelen kun je nagaan of hij (ook al is hij nog vochtig) wel al kouder aanvoelt.”


Cécile: “Uitstappen doe je opnieuw het beste zonder zweetdeken. Je paard moet zijn warmte immers kwijt kunnen raken na de training. Soms lijkt het alsof het paard tijdens het uitstappen alleen maar meer zweet verliest, maar dat is niet erg: het is een teken dat hij zijn warmte kwijt probeert te raken. Wanneer je een deken op doet, dan beperk je dit proces. Leg ook als je jouw paard mee terug naar binnen neemt, niet direct een zweetdeken op. Zelfs niet als je paard begint met na-zweten: je kunt hem dan het beste even op stal zetten. De spieren kunnen pas beginnen met herstellen wanneer je paard afgekoeld is. Zorg er wel voor dat het stalklimaat juist is. Tocht moet je altijd vermijden: dit kan een negatieve invloed hebben op de spieren, maar ook zorgen voor verkoudheidsklachten en luchtwegproblemen.”


“Wil je jouw paard écht de ultieme cooling-down geven, stretch zijn spieren dan zodra hij helemaal terug op temperatuur is. Laat hem met een snoepje of stukje wortel zijn hoofd tussen zijn voorbenen door rekken en buig hem naar links en rechts richting het achterbeen”, geeft Cécile nog als tip mee.


Wat doe je met een paard dat uitgestapt is, maar nog wel een natte vacht heeft?


“Zolang je paard na het uitstappen nog actief zweet of na-zweet kun je hem het beste even terug op stal zetten en hem de tijd geven om zijn warmte kwijt te raken. Voelt je paard koel aan en is hij gestopt met actief zweten, dan kun je hem gerust zijn deken op doen”, legt Cécile uit. “Zorg ervoor dat, als je paard lang of zelfs 24/7 buiten staat, hij wel echt droog is voordat je hem terug de wei op doet. Zeker wanneer hij geen deken om krijgt dan kan de natte vacht zeker in combinatie met een gure wind een nadelig effect hebben op het lichaam. De huid is namelijk de eerste beschermingslaag van het immuunsysteem: wat maakt dat een nat paard vatbaarder is om kou te vatten. Krijgt je buitenpaard wel een deken op en voelt hij soms nog een beetje klam na het rijden, kies dan in ieder geval voor een winterdeken met een stay-dry stof. Deze haalt het overbodige vocht makkelijker weg dan een gewone deken.”


Bron: Bitmagazine.nl