Bereid je goed voor op de geboorte van je veulen

Gezond veulen

“Je wilt natuurlijk een gezond veulen fokken, daarom is het van belang dat je kijkt of de combinatie van merrie en hengst passend is. Dat betekent dat je erop moet letten dat er geen genetische afwijkingen zijn bij de merrie of hengst. Dat kan namelijk leiden tot een ongezond veulen. Tijdens mijn werk heb ik weleens veulentjes moeten laten inslapen, omdat ze een genetische afwijking hebben. Dat is natuurlijk verschrikkelijk. Ik zeg altijd: ‘Mooi is leuk, maar gezond is nog veel leuker’.”

Voorbereiding

“Om je zo goed mogelijk voor te bereiden op de komst van het veulen is het belangrijk dat je je goed inleest, zodat je weet wat je te wachten staat. Als een merrie eenmaal gaat bevallen, komt het veulen er met veel kracht uit. Daarom is het van belang dat je weet op welk moment je in moet grijpen en wat je precies moet doen. In mijn werk zie ik dat er regelmatig dingen misgaan, daarom heb ik een veulencursus gemaakt aan de hand van mijn eigen ervaringen, zodat mensen weten waar ze op moeten letten en bepaalde problemen kunnen voorkomen. Je kunt een boel ellende voorkomen als je de juiste kennis hebt.” 

Case

“Zo was ik ooit eens bij een merrie waarbij de bevalling niet goed ging, omdat de nageboorte eerst kwam. Een ‘red bag bevalling’ heet dat. Hierbij moet er direct ingegrepen worden. Eén iemand moet zo snel mogelijk de dierenarts bellen en de ander moet de nageboorte openen en het veulen er zo snel mogelijk uithalen, anders stikt het dier. Zo’n veulen heeft op dat moment veel zuurstoftekort, omdat de nageboorte dus al losgelaten heeft en hij geen zuurstof meer kan krijgen via de navelstreng. Dit is echt wel iets wat mensen moeten weten, zodat ze het direct herkennen en kunnen ingrijpen. Als je namelijk moet wachten tot de dierenarts ter plaatse is, dan is het veulen al overleden.”

Wat moet je juist niet doen tijdens een bevalling? 

“Wat je juist niet moet doen, is je merrie onrustig maken. Ik zie heel vaak dat mensen enthousiast zijn wanneer het veulen geboren wordt. Dan lopen ze er gauw naar toe en gaan luid praten bij de stal. Dat moet je vooral niet doen, want de merrie moet haar eigen ding kunnen doen. De merrie gaat een paar keer staan en liggen, daarmee zorgt ze ervoor dat het veulentje goed komt te liggen. Als je dit verstoort door luid voor de stal te gaan staan praten, dan kan het zijn dat de bevalling hierdoor stagneert. En dat wil je absoluut niet. Wanneer het veulen eraan komt, maar je moet met elkaar afspreken dat je best stiekem om een hoekje mag kijken, maar niet tegen elkaar praat. Hierdoor kan de merrie in alle rust haar ding doen.”

Draagtijd

“De draagtijd verschilt heel erg per merrie. Sommige merries krijgen het veulen twee weken te vroeg en andere merries vier weken te laat. Dat is allemaal heel normaal. Je kunt het dus niet honderd procent inschatten, maar let op bepaalde tekenen bij je merrie. Kijk of de vulva bijvoorbeeld verslapt, of dat de merrie begint te kegelen. Wanneer een merrie begint te kegelen, is de uier vol en glanzend door de spanning. Later zal er iets van biest naar buiten lopen via de openingen van de spenen. Wanneer dit het geval is, dan weet je dat de bevalling steeds dichterbij komt.”

Hoe ziet een normale bevalling eruit?\

“Het is belangrijk dat er eerst twee beentjes en een neusje tevoorschijn komen. Houd er rekening mee dat één van de twee beentjes altijd iets naar achteren ligt. Maar check altijd wel even of dat andere beentje er ook echt is. Wanneer je het hoofdje van het veulen niet ziet, is dat een teken om in te grijpen. Dan zie je alleen twee beentjes die uitsteken, maar het hoofdje zelf is teruggeslagen. Of wanneer de merrie aan het persen is, maar er komt niks uit. Bel dan direct de dierenarts en zorg ervoor dat je met de merrie gaat lopen. Wanneer ze in beweging is stopt ze met persen. Hierdoor verklein je de kans dat ze het veulen en haar eigen lichaam kapot perst. 

Je wilt dat het veulen binnen twintig tot dertig minuten geboren is, vanaf het moment dat de vliezen breken. Wanneer het veulen na twintig minuten nog niet geboren is, bel dan de dierenarts. Ik adviseer ook altijd dat mensen binnen 24 uur nadat het veulen is geboren, de dierenarts laten komen, zodat het veulen en de nageboorte gecontroleerd worden. Let erop dat je veulen na de geboorte fit oogt. Als je ook maar enigszins twijfelt, bel dan wederom de dierenarts. Veulentjes zijn namelijk heel goed in het verbergen van problemen, omdat ze vluchtdieren zijn.”

Waarom een veulencursus? 

Iris: “Ik merk dat problemen regelmatig laat herkend worden tijdens de geboorte en eerste levensweek van het veulen. Ook bij mensen die heel veel veulens fokken, is de volledige kennis er niet altijd. Dat komt omdat een bevalling meestal heel vaak goed gaat, dan weet je niet wat er allemaal mis kan gaan. Als dierenarts zie je natuurlijk wat er allemaal wél misgaat, daarom wil ik graag iedereen die een veulen fokt leren waar ze op moeten letten. Als je problemen op tijd herkent, kun je snel ingrijpen en dit kan het leven van je merrie of veulen redden.”