Sportmassage voor jouw ‘atleet’
Nieuws
Twee atleten, jij en je paard, vormen een combinatie. Om als combinatie en atleet optimaal te presteren, moeten jullie fysiek en mentaal fit zijn. Om ook blijvend goed te presteren is voldoende rust en een goed herstel belangrijk. Op dat moment kan er voor jou een fysiotherapeut of een sportmasseur klaarstaan, maar vergeet je jouw trouwe paard niet? Sportmasseur voor paarden Martsje Bergsma legt uit wat het nut ervan is.
Net als mensen kunnen paarden en pony’s last van spierpijn krijgen. Martsje Bergsma: “Er kan tijdens de training zelf spierpijn ontstaan door de vorming van melkzuur welke tijdelijk in de spier wordt opgeslagen. Op de meeste momenten tijdens de training wordt energie om te kunnen bewegen vrijgemaakt uit glucose die in het lichaam is opgeslagen met behulp van zuurstof. Wanneer er tijdens de training onvoldoende zuurstof aanwezig is in het bloed, maar er wel een beweging van de spieren wordt gevraagd, verbranden de cellen de glucose zonder zuurstof. Bij dit proces komt melkzuur vrij. De melkzuur zorgt tijdelijk voor een lagere PH-waarde; de zuurgraad is dan hoger in de spier wat als een zwaar gevoel of spierpijn wordt ervaren door het paard. Door te zorgen voor een goede cooling-down na de training wordt het meeste van de melkzuur weer afgevoerd en hoeft een paard niet per se stijf te zijn de volgende dag.”
Verlate spierpijn bij paarden
Er bestaat ook verlate spierpijn. Martsje legt uit: “Dit is de spierpijn die één of twee dagen later voelbaar is doordat een spier (over)belast is met een houding of beweging die het (nog) niet gewend is. Een spier kan aanspannen of ontspannen en werkt altijd samen met een spier die een tegenovergestelde werking heeft. Als de ene spier aanspant en korter wordt, kan dit alleen als de andere spier dit toestaat door te ontspannen en langer te worden. Om de beweging terug te veranderen, ontspant juist de eerste spier en spant de andere weer aan. Dit heet antagonisme en is een belangrijk gegeven bij de training van een paard. De verlate spierpijn ontstaat altijd door schade in de spier die langer is opgerekt dan deze spier gewend is.”
Herstel is de sleutel
tot succes
“Trainen brengt altijd enige spierschade en lichte verzuring
met zich mee, maar de spieren van jouw paard of pony hebben als kenmerk dat ze
bij schade zichzelf compleet herstellen”, zegt Martsje. Ze vervolgt: “Het
principe heet supercompensatie en dit is de sleutel tot een goede training.
Belangrijk is het om te weten dat na een intensieve training waarbij spieren
aangesproken zijn op het maximale van hun kunnen er altijd één of meerdere
dagen hersteltijd nodig is. Een paard verbetert van deze hersteldagen én niet
van de training zelf!”
Neem je de hersteltijd niet goed in acht dan ontstaan er grote problemen. “Paarden en pony’s gebruiken tijdens een training vrijwel alle bewegingsspieren in het lichaam door aan- en ontspanning, maar ook door statische aanspanning om te zorgen dat ze in éénzelfde houding blijven tijdens het rijden. Wanneer het paardenlichaam te snel aan een volgende zware training blootgesteld wordt, zijn de spieren nog niet hersteld en kan er ernstige spierschade ontstaan. Een te grote hoeveelheid vrijgekomen melkzuur gedurende langere tijd kan zorgen voor spierbevangeheid of tying-up. Van verzuring in ernstige mate moet het paardenlichaam dan soms wel weken herstellen.”
Bevorder herstel en ga spierpijn tegen door sportmassage
Martsje: “Door te masseren wordt de doorbloeding in het
paarden- of ponylichaam meer op gang gebracht. Wanneer er een betere
doorbloeding in het lichaam is, worden meer voedingstoffen en zuurstof naar de
cellen getransporteerd en kunnen de afvalstoffen die vrijkomen bij de
verbranding beter afgevoerd worden. De opgeslagen voorraad melkzuur die voor
spierpijn zorgt, verlaat dus door massage sneller het lichaam.”
Naast het reduceren van spierpijn worden ook allerlei andere processen in het paarden- of ponylichaam gestimuleerd door een massage. Martsje: “Denk hierbij aan het lymfesysteem of de stofwisseling.”
De vier grootste voordelen van sportmassage voor het welzijn
van jouw paard of pony staan hier onder elkaar opgesomd:
Hoe masseer je een paard of pony?
Martsje: “Ik masseer altijd het gehele paardenlichaam. Dat heeft twee redenen. De eerste reden is dat een spier(groep) die strak en gespannen aanvoelt een compensatie kan zijn voor een probleem dat zich ergens anders in het paarden- of ponylichaam bevindt. Stel: een paard heeft moeite om één van beide achterbenen meer onder de massa te brengen dan de ander, dan kan dit doorwerken in een lichaamshouding waarbij o.a. de rugspieren, halsspieren en de spieren bij de nek ook ongelijk gebruikt worden en meer aangespannen blijven dan zou moeten. Door het hele paard te masseren neem je alle plekken mee waar een spierprobleem kan zijn.”
“Ten tweede masseer ik altijd het hele paarden- of ponylichaam om het zelf genezend vermogen aan te spreken. Elk lichaam heeft het mooie kenmerk dat het van nature gezond en optimaal functioneert. Denk aan een wondje waar bloed uitkomt; het bloed gaat direct stollen, waarna vervolgens de cellen aan de rand van de wond gaan aangroeien en het wondje weer dicht groeit met huid en haren. Ditzelfde geldt voor ontstekingsprocessen in het lichaam. Spierpijn is eigenlijk een ontstekingsproces in de cel. Door te masseren wordt het lichaam meer gestimuleerd om op te ruimen en te herstellen.”
Hoewel elk lichaamsdeel van een paard of pony gemasseerd mag worden, zijn er wel verschillende handgrepen die gebruikt worden. Martsje licht dit toe: “Op plekken waar het skelet dicht onder de huid ligt en minder spiermassa aanwezig is, bijvoorbeeld schoft en schouder, gebruik ik mijn handen anders dan bijvoorbeeld bij de spieren op het kruis. Bij de lendenen hebben de wervels relatief korte dwarsuitsteeksels en liggen de nieren daardoor minder beschermd. Daar is meer voorzichtigheid geboden en masseer ik lichter.”
De juiste frequentie
voor massages
De praktijk leert dat veel ruiters en trainers pas een
sportmasseur erbij vragen als het paard al ‘niet meer zo lekker loopt’. Veel
spierproblemen kunnen voorkomen worden door met regelmaat het paard te laten
masseren. Martsje: “Als er geen spierproblemen zijn dan zou een
‘onderhoudsmassage’ van om de 4 tot 6 weken ideaal zijn, uitgaande van een
sportpaard waarbij de spieren (intensieve) arbeid moeten verrichten. In elke
andere situatie is één keer per kwartaal zeker voldoende. Deze onderhoudsmassage
is vooral om te zorgen dat de spieren soepel blijven, de afvalstoffen makkelijk
het lichaam kunnen verlaten en de algehele fysieke en mentale toestand van het
paard optimaal te houden.”
Heeft een paard een spierblessure dan kan sportmassage ook helpen. Martsje: “Dit is afhankelijk van de ernst van de blessure, want bij een spierscheur zal er eerst een dierenarts eerste hulp moeten bieden en zal er medicatie nodig zijn. Daarna kan in overleg met de dierenarts begonnen worden met een traject, waarbij een sportmasseur herhaaldelijk komt masseren. Bij andere spierblessures is het aan te raden om het geblesseerde paard of de pony drie keer vlak achter elkaar te masseren met een week tussentijd, daarna kan de tijd tussen de massages steeds iets langer gemaakt worden. Uiteindelijk kan overgegaan worden op onderhoudsmassages.”
Bron: Bitmagazine.nl