151207229_ABFweb
151207229_ABFweb

Liever geen merrie? Hengsten hebben al 4000 jaar de voorkeur

Gedrag Opvallend

Genderongelijkheid? Merries voelen met je mee. Iedere merrie-eigenaar kan het onderschrijven: als je een merrie voor je gewonnen hebt, dan gaan ze voor je door het vuur. Maar toch worden merries door het merendeel van de paardenmensen getypeerd als ‘humeurig’ en gaat de voorkeur over het algemeen toch uit naar ruinen (of hengsten). En dat is zeker geen tekortkoming van deze tijd: wetenschappers hebben namelijk recentelijk ontdekt dat mensen al bijna 4000 jaar een voorkeur hebben voor hengsten en ruinen.

Hoewel merries op topsportniveau hengsten en ruinen met grote regelmaat het nakijken geven, zijn het toch vaak de hengsten die bij het publiek in het oog springen. 

Dit maakte de Franse paleogeneticus Antoine Fages van de universiteit Paul Sabatier nieuwsgierig naar de rol die mannelijk en vrouwelijke paarden speelden in de geschiedenis van de relatie tussen mens en paard. Hij baseerde zijn studie op analyse van eeuwenoud DNA uit skeletresten van ruim 268 paarden gevonden in Eurazië. Sommige resten zijn ruim 40.000 jaar oud, maar desondanks wisten Fages en zijn collega’s de sekse van de overblijfselen te bepalen. De meest recente vondsten dateren van ongeveer 1300 jaar geleden. 

Opvallende geslachtsverhoudingen

De paarden, die gevonden werden op locaties van Groot-Brittannië tot diep in Siberië, hadden allemaal een connectie met mensen. Sommige paarden waren opzettelijk begraven, vaak tegelijk met menselijke begrafenissen, terwijl andere resten werden gevonden tussen ‘afval’ en waren hoogstwaarschijnlijk gedood voor de jacht. 

De resten die gedateerd waren tot ongeveer 3900 jaar geleden vertoonden volgens de Fages opvallende geslachtsverhoudingen. Vanaf dat moment vonden de onderzoekers namelijk opvallend veel mannelijke paardenresten. Vaak werden die gevonden nabij menselijke begraafplaatsen, waardoor Fages vermoed dat hengsten duidelijk meer werden gewaardeerd bij offerrituelen. “Waarschijnlijk vanwege de symbolische eigenschappen die verband houden met mannelijkheid, oorlogsvoering, macht, bescherming en kracht”, laat Fages weten in zijn publicatie, die eerder deze maand verscheen in het tijdschrift Journal of Archaeological Science.

Ook lijkt het dat, in de tijd dat paarden nog bejaagd werden voor hun vlees, jagers de voorkeur gaven aan mannelijke dieren. 

Botai-paardenherders

Eerder onderzoek wijst uit dat de vroege Botai-paardenherders, die ruim 5500 jaar geleden leefden, grote kuddes gedomesticeerde paarden hielden. “Zelfs toen, aan het begin van de bronstijd, werd het gendervooroordeel in een verrassende mate verankerd”, schrijft Fages. Het onderzoeksteam identificeerde ruim drie keer meer hengsten dan merries tussen de geanalyseerde botresten.

Een opvallend detail is dat dit ongeveer gelijktijdig was met de opkomst van genderongelijkheden in menselijke samenlevingen.

Een opvallend detail is dat dit ongeveer gelijktijdig was met de opkomst van genderongelijkheden in menselijke samenlevingen. “Onze waarnemingen tonen aan dat de opkomst van een gendervisie van de wereld in de bronstijd, zich ook reflecteerde in het houden van prestige-dieren zoals paarden”, concludeert Fages.

Bron: Journal of Archaeological Science