Leven als een Lusitano in Portugal

Nog geen uur uur geleden, bij aankomst op Monte Velho, stond vooraan bij het hek een kleine kudde Lusitano’s; ik had ze toch echt gezien. Nu waren ze in geen velden of wegen meer te bekennen. Niet dat je hier ver kunt kijken; de brokken gesteente in allerlei formaten, de kronkelige kurkeiken en de glooiingen in het landschap ontnemen je op deze plek een vergezicht. 

Razend benieuwd naar dit Portugese paardenras, ga ik al wandelend op zoek. De zon begint al te zakken, een sprookjesachtige gloed zorgt voor een onwerkelijk gevoel. Een paar uur geleden stond ik nog in Brussel in de december-vrieskou, nu loop ik hier met een aangename 16 graden, op zoek naar een kudde waarvan ik de samenstelling niet ken en moet afwachten hoe ze op een vreemde indringer gaan reageren. Gelukkig ben ik niet illegaal bezig, op dit landgoed mag je overal vrij rondlopen. De enige opdracht die je meekrijgt is: hekken sluiten!

 De zon begint al te zakken, een sprookjesachtige gloed zorgt voor een onwerkelijk gevoel

Behendig manoeuvreren

Net als de kudde Lusitano’s, heb ik ook het antwoord op mijn vraag snel gevonden: ik ontmoet een tiental vreselijk lieve, toegankelijke en relaxte paarden. Het blijken een- en tweejarige merries en een merrie met veulen. Het maken van een goede foto van de dames is schier onmogelijk: een neus in de lens, een neus in je nek, een veulen dat nou eindelijk weleens wil proberen wat er gebeurt als je je tanden voorzichtig in een mens zet.

 Zelfs door allerlei afleidingsmanoeuvres laten ze zich niet ontmoedigen: mensen zijn interessant! Wanneer ik er uiteindelijk in slaag om, na een uitgebreide kennismaking, de kudde op kleine afstand te volgen, zie ik ze behendig manoeuvreren tussen de rotsblokken door. Passieve fysio is hier dagelijkse kost, het ophangen van schuurborstels volkomen overbodig, want daar heeft de natuur ruimschoots mogelijkheden voor.

Landschap is het schilderij

Diogo Lima Mayer en zijn vrouw zijn eigenaar van Monte Velho. Dertig jaar geleden kochten zij het terrein, met enkel bouwvallen erop. Diogo is architect en heeft bij de renovatie zoveel mogelijk alles in de oude stijl hersteld. Met veel gevoel voor het aansluiten bij de oude Portugese elementen, heeft hij ook een hypermodern nieuw gastenverblijf ontworpen.

Daarin staat het optimaal genieten van het fantastische uitzicht centraal. De volledig glazen wanden in de gastenkamers geven je een eersteklas uitzicht op een schitterend landschap, zodat je vanuit je bed de zonsopgang kunt bewonderen. 

Sterker nog: zelfs vanonder de douche hoef je geen seconde te missen, vanwege de glazen wand die badkamer en slaapgedeelte van elkaar scheidt, heb je vrij zicht op het mooie landschap. Diogo’s redenatie: door de grote raampartijen hoeft er niets aan de muur: het landschap is het mooiste schilderij. 

Lusitano als dressuurtopper

De droom van Diogo was om met zelfgefokte Lusitano’s de dressuurtop te bereiken. Die droom is inmiddels uitgekomen: stalruiter João Torrão is met de imposante bruine hengst Equador gestart op de Olympische Spelen 2021 in Tokio.

Inmiddels is Equador helaas overleden aan complicaties na een operatie. Een bijzonder paard dat niet alleen de droom van zijn fokker, maar ook de droom van ruiter João heeft doen uitkomen. João was 17 toen hij begon met inrijden van de hengst. Ze zijn samen opgegroeid en doorgegroeid naar het hoogste niveau. Hij had nooit durven dromen dat hij zo ver zou komen. 

Heel relaxt

João is een rustige jongen, wiens ogen gaan glimmen als hij over paarden mag praten. Hij beantwoordt net zo makkelijk een vraag over de afstamming van de paarden als een vraag over de verzorging. Voor hem is het ook nog steeds een droom om hier te werken en op de meest geweldige Lusitano’s te mogen rijden. Uitgegroeid tot Olympisch ruiter; hij dacht dat het altijd bij een droom zou blijven. Sterallures zijn hem vreemd. 

Na het rijden van een van zijn nieuwe toppaarden zadelt hij de hengst zelf af en neemt ruim de tijd om hem af te spuiten en verder te verzorgen. De hengst staat rustig aangebonden en laat zich aaien door bezoekers, hij is totaal niet onder de indruk van alle onbekende mensen die om hem heen draaien. Niet omdat hij zich ervoor afsluit, hij ís gewoon heel relaxt.

Droompaard

Die relaxte houding is aanwezig bij alle Lusitano’s die hier rondlopen. Op het landgoed worden jaarlijks zo’n tien veulens geboren, die soms voor de geboorte al verkocht zijn. Veel mensen kopen hier een paard, laten het opgroeien en opleiden voordat ze het paard naar huis halen. Lusitano’s hebben een fijn karakter, willen graag samenwerken en zijn koelbloedig. 

Paarden worden hier meestal tussen de 3,5 en 4 jaar ingereden. João geeft aan dat er gekeken wordt naar hoe het paard is uitgegroeid, dat bepaalt het moment van inrijden. Lusitano’s zijn heel toegankelijk. De merries laten al direct toe dat je bij hun veulens komt en de veulens zijn eigenlijk direct mak. Dat is te merken, zelfs in de groep net afgespeende veulens kun je ieder paard aaien. 

Ze hebben eerder moeite om jouw ruimte te respecteren dan dat je moeite hebt om bij ze in de buurt te komen. Er is maar één nadeel te vinden aan de Lusitano: het prijskaartje. Voor de gewone sterveling is een Lusitano van Monte Velho niet weggelegd. Een exacte prijs wordt niet genoemd, maar de kans dat je voor minder dan 15.000 euro een veulen mee naar huis neemt, is klein. Voor de meesten van ons zal dit droompaard dus een paardendroom blijven …

Waan je een topruiter

Gelukkig kun je wel de geweldige kwaliteiten van een Lusitano ervaren. Dit paard valt onder het zadel niet alleen op door zijn vriendelijke en coöperatieve karakter. Het verschil tussen een Lusitano en een warmbloedpaard is ook dat dit Portugese ras geboren lijkt voor passage en piaffe. 

De mensen die het verschil hebben ervaren, geven aan dat het bij een warmbloed echt werken is en bij de Lusitano bijna als vanzelf ontstaat. Vanuit alle hoeken en windstreken komen mensen deze kant op. Alleen al in de paar dagen van ons verblijf waren er mensen uit Canada, Noorwegen, Tsjechië, België en Nederland. 

Ze komen naar Monte Velho om te ervaren hoe het is om op een goed geschoold paard te rijden en zich even een topruiter te wanen. Zo kan het zijn dat iemand die slechts een jaar manegeles volgt, de mogelijkheid krijgt om appuyementen, een piaffe of een galopwissel om de pas te ervaren. 

Trailride

De paarden voor gasten worden gezadeld door het personeel of stagiaires die er rondlopen, zodat ze de regie houden over het welzijn van de paarden. Helpen met afzadelen mag wel. Helaas is er geen mogelijkheid voor het rijden op een Portugees zadel. De paarden worden allemaal gereden met een dressuurzadel en een hoofdstel met stang of stang en trens. 

De sfeer op stal is prima. Je mag overal rondlopen, iedereen is vriendelijk en behulpzaam. Je kunt naast dressuurles ook kiezen voor een trailride. Bij de trailride wordt het tempo aangepast aan het niveau en de wensen van de groep. De rit kan dus variëren van alleen maar rustig stappen tot aan een keer een fikse galop. 

Tijdens een trailride begrijp je direct het ontstaan en het nut van Working Equitation. Om over de landerijen te kunnen rijden passeer je diverse hekken, die zijn voorzien van een vanaf het paard bedienbare hendel. Je rijdt echt dwars door het landschap en door de weides waar je ook zomaar een kudde paarden of koeien tegen kunt komen.

Onder de indruk

Alle fokmerries, trailpaarden en de jonge, nog niet ingereden paarden lopen het hele jaar door dag en nacht buiten. Ze kunnen grazen, maar krijgen daarnaast ook onbeperkt mooi, behoorlijk grof hooi bijgevoerd. De stalpaarden komen dagelijks buiten in paddocks. Het is hier gebruikelijk om bij merries de manen en staart af te scheren. 

Vandaar de opvallende borstelige manenkammen en korte staarten. Opvallend zijn ook de mooie, sterke hoeven: slechts een enkel paard heeft een klein stukje van de hoefwand afgebroken of een lichte flare. De Lusitano’s zijn niet snel onder de indruk van iets. Wanneer ik over het hek klim en hoog boven de paarden uittoren, mijn been er overheen zwaaiend, blijven ze net zo rustig staan. 

Ook tijdens de trailride is er slechts een enkel paard dat licht reageert op een jachtschot op een naastgelegen terrein, de meesten lopen echter gewoon door alsof er niets aan de hand is. Ik ben echt onder de indruk van deze koelbloedige, zachtaardige, toegankelijke en mooie paarden!

Leven als ...

Maar niet alleen de paarden zijn een goede reden om hier te verblijven: ook de mens wordt niet vergeten. Een luxe kamer met regendouche, heerlijk bed en drie keer per dag een buffet met voortreffelijke gerechten. Het is geen straf om hier te verblijven. Maar wat zijn nu de juiste woorden om dit alles mee samen te vatten? Ja, ik weet het: je kunt hier leven als een paard in Portugal!

Kurkeiken

Op de uitgestrekte landerijen van Monte Velho staan veel kronkelige kurkeiken, typisch voor deze omgeving. Het onderste gedeelte van de stam wordt iedere 9 jaar van zijn bast ontdaan. Van de binnenzijde van de bast wordt kurk gemaakt. Een arbeidsintensieve klus, want dit kan alleen handmatig gebeuren. In deze streek mag geen enkele boom worden weggehaald. Dat komt doordat in het noorden te veel gekapt is en een te gecultiveerd landschap is ontstaan. Dit wil de overheid in het zuiden voorkomen. De grond in het zuiden is arm en niet geschikt voor intensieve landbouw. P

Meer info

Wil je ook een keer naar Monte Velho of op een andere ruitervakantie in Portugal? Kijk dan eens op de onderstaande websites:

• Vakantie te paard, www.vakantietepaard.be
• Monte Velho Equoresort, www.montevelho.pt

Ook wijnliefhebbers kunnen hun hart ophalen in Portugal, zoals bijvoorbeeld op Wijndomein Mainova (https://www.mainova.pt), in de buurt van Monte Velho.

Tekst & foto’s: Sanna van den Akker