De Kartuizerpaarden van Kasteelhoeve Wange

Kasteelhoeve Wange

In Bit 274 zie je het prachtige fotoverslag van de Kasteelhoeve van Wange, een unieke plaats in Vlaams-Brabant. De prachtige locatie is beschikbaar voor zowel een weekendje weg als het organiseren van een coronavriendelijk seminar, terwijl je door het raam op een uitgestrekt domein de prachtige Kartuizerpaarden en Paso Peruano’s voorbij ziet draven.

Geschiedenis

Het verhaal van de Cartujano kenmerkt zich door dramatiek en avontuur. Er bestaan vele theorieën over de ontstaansgeschiedenis, wat bijdraagt tot hun mythische status. Zo is er het verhaal van een landheer die bij zijn dood in 1476 honderden hectare land schonk aan de broeders van La Cartuja, een klooster ten zuiden van Jerez de la Frontera in Spanje. De monniken kenden toen al een rijke foktraditie en richtten een nieuwe stoeterij op die wereldwijd hoge ogen gooide. De Kartuizer werd het meest gewilde nobele paard en schilders portretteerden met enthousiasme de robuuste elegantie.

Het klooster schermde de paarden rigoureus af en de monniken bracht veel tijd door met de dieren. Ze zorgden er enerzijds voor, zo ver dit mogelijk was, dat alle kruisingen met andere rassen werden geëlimineerd, teruggaand tot de Afrikaanse berber. Anderzijds waren de broeders aanhangers van de Spaanse horsemanship.

Zapata-bloedlijn

Het grootste avontuur van de Cartujano’s beleefden ze in de Napoleontische tijd. Napoleon en zijn leger roofden alle PRE’s die ze konden vinden en legden het bevel op om het paardenbestand te kruisen met de zwaardere Noord-Europese rassen. De monniken, die hun jarenlange werk in rook zagen opgaan, verborgen hun Cartujano’s in kerkers en gebergten. 

De broeders werden meermaals verdreven uit hun klooster en eind achttiende eeuw moesten ze hun bezittingen voorgoed achterlaten, inclusief paarden. Enkele Spaanse families beloofden de traditie van de monniken voort te zetten en zo het bestaan van de Kartuizer te vrijwaren. De Zapata-bloedlijn stroomt nog altijd. Veel van de Zapata’s zijn bovendien naar Portugal gegaan, waaruit de bloedlijn Alter Real is ontstaan. De Spaanse overheid erkent sinds 1983 de Cartujano als uniek genetisch erfgoed. Een deel van het ras is nu eigendom van de staat (Hierro del Bocado – EXPASA) en valt onder het departement van Defensie.

De fokkerij

De fokkerij Caballo De Fuerza, ook gehuisvest in Kasteelhoeve Wange, fokt Cartujano’s en Paso Peruano’s. In de fantastische omstandigheden van een Paddock Paradise van twaalf hectare, worden veulens in de kudde geboren en opgevoed. Hengsten verhuizen vanaf hun eerste verjaardag naar een vrijgezellenkudde met oudere hengsten.

Tijdens de fotoreportage voor de ‘Door de Lens van’ maakte fotograaf Julie Landrieu van nabij kennis met de paarden. “Ik kon ervaren dat door de natuurlijke wijze waarop de paarden hier samenleven en hoe ze door de mensen worden behandeld, hun natuurlijke karakter wordt bekrachtigd. Ik ontmoette intelligente, vriendelijke paarden met een heerlijk temperament. Ze leren snel, zijn eerlijk en maken een ongedwongen connectie met mensen.”

Uiterlijk

Je herkent een Cartujano aan zijn fijne hoofd en kleine oren, gedragen door een gespierde hals. De ogen zijn driehoekvormig en accentueren een slank gezicht met een geleidelijk ramshoofd en twee hoorntjes op het voorhoofd. De neusgaten zijn gevormd als een kommateken en het paard heeft een soort hazenlip.

De stokmaat bedraagt officieel 1,52 meter voor merries en 1,54 meter voor hengsten, maar paarden boven de 1,60 zijn geen uitzondering meer. Ze zijn groter door de betere voeding en omdat mensen ook steeds groter zijn. De paarden moeten volgen in die evolutie.
De hoofdkleur is appelschimmel, sinds de jaren ’70 erkent het stamboek ook bruin en zwart. De prijs voor een Kartuizer ligt merkelijk hoger dan andere rassen. De zeldzaamheid speelt hier ongetwijfeld een rol, net zoals de leeftijd die ze halen. Ze worden gemiddeld tussen dertig en veertig jaar.

Inzetbaarheid

Ze zijn veelzijdig inzetbaar als rijpaard en aangespannen, maar worden vooral ingezet in hogeschooldressuur. De paarden geven heel veel uit zichzelf, maar hebben een consequente hand nodig. Daar ze een heel sterk ras zijn met een hoge pijngrens, worden ze in Spanje ook ingezet bij het stierenvechten.

De eigenaren van Kasteelhoeve Wange sloegen echter een heel andere richting in. Hun oog viel niet op de indrukwekkende piaffe, maar op het stabiele, rustige en mensgerichte karakter van de paarden. Vanuit hun psychologische en geneeskundige achtergrond en de passie die ze voelden voor deze paarden, integreerden ze de mythische paarden in hun coachend werk.

Tekst & fotografie: Julie Landrieu