150615358_ABFweb
150615358_ABFweb

Frederiksborger; oudste Deense paardenras

Fun Opvallend Rassen

Het oudste Deense paardenras, de Frederiksborger, stamt uit de 16e-eeuw en maakt deel uit van de Deense cultuurgeschiedenis. Over deze geschiedenis en de bewonderenswaardige eigenschappen van dit warmbloedras lees je alles in dit artikel.

Historische ontwikkeling van de Frederiksborger

In het midden van de 16e-eeuw bezat Denemarken al een groot aantal indrukwekkende paarden, vaak van Iberische oorsprong. Na de Gravenvete (1534-1536), die de aanleiding vormde voor de reformatie in Denemarken, confisqueerde koning Christiaan II (1503-1559) al het fokmateriaal van de abdijen.

De paarden uit deze abdijen behoorden tot de beste van het land en velen ervan werden overgebracht naar het schitterende landgoed Hillerødsholm. Dit landgoed werd later omgedoopt tot Frederiksborg, vernoemd naar koning Frederik II (1534-1536), die er er een koninklijke stoeterij vestigde.

Toen Frederiks zoon Christiaan IV (1577-1648) de stoeterij overnam, gingen ze daar doelgerichter fokken. Er werden toen, naast paarden uit Midden- en Oost-Europa, ook meer Iberische hengsten naar de stoeterij gehaald. Deze werden gekruist met het al aanwezige materiaal. Christiaan wilde een Deens paard ontwikkelen dat het qua kwaliteiten niet onderdeed voor Iberische paardenrassen.


Twee verschillende typen

De paarden werden grofweg in twee verschillende typen gefokt; een licht en wendbaar type en een zwaarder type. Het lichte, wendbare type werd daarbij doelgericht gefokt voor de cavalerie en voor het hogeschoolwerk. Het zwaardere type werd gefokt om de koetsen van het koningshuis te trekken en voor ceremoniële doeleinden.

Het karakter

In de omgang is de Frederiksborger: mensvriendelijk, betrouwbaar, rustig en werkwillig. Bovendien zijn de paarden open, moedig, nieuwsgierig en intelligent. Het stoere, coöperatieve karakter van de Frederiksborger maakt hem tot een ware vriend voor het leven. Het is een paard dat een langdurige samenwerkingsrelatie met de ruiter of amazone wil aangaan.

Alle bovenstaande eigenschappen zijn te danken aan het oorspronkelijke fokdoel als cavaleriepaard. Een paard waar men een oorlog mee kon winnen was koelbloedig, leergierig, meewerkend en ging door het vuur voor zijn ruiter.

Het exterieur van de Frederiksborger

De Frederiksborger heeft een aantrekkelijk hoofd met een recht of licht hol profiel en vriendelijke intelligente ogen. Het hoofd staat fier op de goedgevormde en gespierde hals. Daarnaast is er sprake van een diepe, brede borst en een gespierde achterhand. De schuine schouders maken het mogelijk dat paarden van dit paardenras beschikken over uitstekende vrije gangen. Vooral de verheven stap en draf zijn indrukwekkend.

De stokmaat van dit paardenras ligt tussen de 155 - 170 centimeter. Qua vachtkleur zijn Frederiksborgers meestal voskleurig. Af en toe komen ook ander kleuren voor, zoals bijvoorbeeld: zwart, palomino, valk of schimmel. Aftekeningen aan het hoofd en benen zijn toegestaan.


Fokken

Bij het fokken op de koninklijke stoeterij leefden de merries in kudden van tussen de 10 en 20 paarden. Ze leefden het gehele jaar in een bosrijk omheind gebied, waarbij er in de lente een hengst bij de merries werd losgelaten. Deze bleef het hele dekseizoen bij de merries. In de 17e eeuw maakten de nakomelingen naam en stonden de paarden van Frederiksborg bekend vanwege hun grote verdiensten als rij- en menpaard. Als gevolg daarvan werden ze geëxporteerd naar veel andere Europese landen.

Tussen 1650 en 1700 groeide de vraag naar chiquere paarden in navolging van de pracht en praal aan het Franse hof. De Denen begonnen daarop de Frederiksborger op kleur te fokken. Vooral bij koetspaarden was het fraai als elk span qua kleur en aftekeningen precies bij elkaar paste. De fokkudden werden als gevolg hiervan opgesplitst op kleur; er ontstonden aparte stoeterijen voor voskleurige paarden, voor schimmels en voor zwarte paarden.

Invloed op andere rassen

Bijna een eeuw lang was de Frederiksborger één van de meest gewilde paarden in Europa, waardoor hij in grote aantallen naar het buitenland verkocht werd. Ook de prachtige schimmelhengst Pluto werd verkocht en dit werd zelfs één van de stamhengsten van de Lippizaner (van de Spaanse Hofrijschool).

Tevens werd hij gebruikt om andere Deense paardenrassen te ontwikkelen, zoals de Deense warmbloed. Of, om andere Deense paardenrassen te verbeteren, zoals bijvoorbeeld bij de Jutlander het geval is.

Stamboek(en)

Het stamboek in Denemarken wordt beheerd door de Frederiksborg Horse Breeding Association. In Nederland is er geen stamboek voor de Frederiksborger, maar hier kan een Frederiksborger ondergebracht worden in het stamboek in Denemarken of bij het Rheinisch stamboek; afdeling Frederiksborger.


Zeldzaam

Het enorme succes van de Frederiksborger is helaas ook bijna z’n ondergang geworden. Op een gegeven moment verlieten de beste paarden namelijk in rap tempo Denemarken. Daardoor daalde de kwaliteit van het Deense fokmateriaal drastisch. Dit leidde uiteindelijk tot de sluiting van de koninklijke stoeterij in 1839. Hierna werd er alleen nog op kleine schaal gefokt door particulieren.

In het begin van de 20ste-eeuw werd er een gerichtere poging gedaan om het ras weer terug te fokken. Er werd Napolitaans, Fries, Oldenburger, Engels Volbloed en Arabisch bloed toegevoegd aan het resterende Frederiksborgermateriaal. Dit leidde tot een uiterst elegant en veelzijdig paard.

Momenteel is dit paardenras geclassificeerd als zeldzaam. Gelukkig zijn nog enkele eeuwenoude bloedlijnen bewaard gebleven. Hierdoor zijn er nog meerdere paarden die een pedigree hebben die terug te voeren is tot 1600. Dankzij de inzet van toegewijde fokkers keert de populariteit van de Frederiksborger langzaam maar zeker terug. Hierdoor neemt ook de populatie Frederiksborgers voorzichtig aan steeds meer toe.





Modern gebruik

Tegenwoordig wordt de Frederiksborger voor alle takken van sport ingezet. Ze presteren in: de hoge dressuur, bij het springen, bij eventing en in de mensport. Als rijpaard is de Frederiksborger recreatief gezien ook prettig in het gebruik.

Lees hier de ervaring van Patrick Molenaar, die de trotse eigenaar is van de Frederiksborger en ruin Salto Vejleby.

Bron: Bit & Cap

130626218_ABFweb
070105927_ABFweb
070105909_ABFweb
070105915_ABFweb
070105940_ABFweb
070105939_ABFweb
070105972_ABFweb
070105975_ABFweb
150703278_ABFweb
070105931_ABFweb-1
070105924_ABFweb
070105914_ABFweb
070105930_ABFweb