drijfzand
drijfzand

Help! Drijfzand

Nieuws

Te paard over het strand of door het bos. Dat is doorgaans heerlijk, maar heel soms veranderd de droom in een nachtmerrie als paard en ruiter vast komen te zitten in drijfzand. Pauline kwam met haar paard Abba vast te zitten in drijfzand. In dit artikel vertelt ze over die nare ervaring. Daarnaast bevat het artikel meer uitleg over drijfzand en worden er tips gegeven om drijfzand te herkennen en om er heelhuids uit te komen.


Het gevaar van drijfzand in de praktijk


Abba

Pauline begint met het schetsen van de situatie: “Op een mooie zondagochtend besloten we, mijn bijrijder en ikzelf, te gaan wandelen op het strand. De avond ervoor had het wel hard geregend, maar de zon was net doorgebroken en het was dus droog zonnig weer. Mijn bijrijder Gilaine reed op mijn paard Abba en ik had de pony Chokotoff van onze buren aan de hand bij me.”


Ze vervolgt: “Na een paar tientallen meters lag er een ondiepe mui. Abba is tot nu toe nooit zo verrukt om door een mui te lopen, dus we wilden proberen of het zou lukken als ze achter de pony Chokotoff aan zou gaan. We moesten even wachten want een dame op een Fries kwam ons tegemoet gereden. Zij reed tegen de kustlijn aan en dit was aan de overkant van de mui. Het leek ons daarom goed te doen om over te kunnen steken.”


Dat bleek niet zo te zijn. Pauline: “We stapten door het water en waren juichend Abba aan het belonen dat ze zo dapper was, maar toen zag ik opeens dat ze wegzakte. Het was echt slechts 10 tot 20 meter van waar we overgestoken waren, maar helaas was de mui daar en stuk dieper. Chokotoff bevond zich op dat moment rechts van mij en Abba stond links.”


Ze vervolgt: “ Ik schreeuwde naar Gilaine: Drijfzand! Ze zakt weg, weg weg! Je moet weg! Ik ben vervolgens de mui overgestoken en heb een halstertouw aan het bit geklikt, terwijl Gilaine Abba aanspoorde om weg te gaan. Maar Abba was in paniek en verstijfde. Gilaine is eraf gesprongen en probeerde haar van achteren te drijven, waarbij zijzelf ook behoorlijk wegzakte. Abba bleef steigeren en zich verzetten, dus haar achterbenen zakten tot over de sprong weg. Ze bleef wel trappen en zich lostrekken, maar je zag de blinde paniek in haar ogen.”


Het loskomen uit het drijfzand lukte, Pauline licht toe: “Uiteindelijk heb ik haar schuin richting het ondiepe van dat mui mee kunnen trekken en is ze eruit gekomen. Alles bij elkaar duurde het nog geen vijf minuten, maar het was wel echt doodeng.”


Abba hield er ook nog last van. Pauline: “Abba was in de dagen erna helemaal stijf van de spierpijn en haar achterbenen zijn nu nog stram. We stappen haar nu aan de hand, smeren klei erop en geven pijnstilling.”


Wat is drijfzand precies?


Drijfzand is een mengsel van zand, water, klei en zout. Gewoon ‘droog’ zand op het strand bestaat uit veel losse zandkorreltjes. De zandkorreltjes zitten heel dicht op elkaar. Het is een stevige massa. Ga je erop staan dan komen door jouw gewicht de korreltjes nog dichter op elkaar. Je kunt er niet in wegzakken. Bij drijfzand is het anders, want dan zit er water tussen de zandkorreltjes. De korreltjes kunnen niet meer zo dicht op elkaar plakken en vormen dus geen stevige ondergrond meer. Als je hierop gaat staan, dan zak je er juist in weg. Toch zul je nooit helemaal wegzakken. Je blijft als mens ongeveer tot op je middel hangen. Verdrinken of kopje onder gaan door drijfzand kan dus niet.


Een paard heeft veel meer gewicht dan een mens en kan daarom wel tot zijn of haar hals wegzakken in drijfzand. Ook een paard blijft uiteindelijk drijven en kan in een uiterst geval nog altijd het hoofd boven het drijfzand houden. Levensgevaarlijk voor een paard aan het vast komen te zitten in drijfzand is de combinatie met een opkomende vloed. Probeer ook bedacht te zijn op uitdroging.



Op welke plekken dien je bedacht te zijn op drijfzand?


Drijfzand komt dus voor in Nederland, maar waar precies? Pauline sprak na het incident met een medewerker van de gemeente Westland. Pauline: “Hij gaf aan dat als het zand geribbeld is het dan hard is. Dat is dus veilig. Na regenval kan zand wel meer verzadigd zijn en neemt de kans op drijfzand dus toe. Specifiek voor dit strand moet je wegblijven bij de Zandmotor. Wij waren daar ver van, maar het kan wel effect hebben gehad op hoe hard de ondergrond is. Verder gaf hij aan dat je direct weg moet proberen te komen als je ziet dat er water in de hoefafdruk blijft staan of als je ziet dat je paard licht wegzakt. En kijk uit bij muien, want daar loopt water in en dat maakt de ondergrond instabieler.”


Naast muien komt drijfzand op het strand ook veelal bij de vloedlijn tijdens opkomend water. Drijfzand kan daarnaast ook in het bos voorkomen, zoals in 2017 bijvoorbeeld in Udenhout het geval was. Ook op de heide doet het verschijnsel zich soms voor als van naburige heuvels regenwater neerdaalt. Verder doet het verschijnsel zich in onze streken voor bij verse opspuitterreinen voor de bouw, in zandzuigputten en aan de mondingen van getijdegeulen. Daar wordt voortdurend zand door lichte opwaartse stromingen losgewoeld en weer afgezet. Het zand krijgt daardoor een losse stapeling.



Jezelf bevrijden uit drijfzand


In heel duidelijke stappen wordt op deze webpagina uitgelegd hoe je jezelf uit drijfzand los kunt maken. Uiteraard is het voor ruiters en amazones nog een extra handicap dat je laarzen aanhebt. Zonde, maar laat ze achter in het zand om beter te kunnen bewegen.


Dit filmpje, in het Engels, laat eveneens zien hoe je jezelf kunt bevrijden:


https://youtu.be/snTNnCPNSUk

Wat kun je voor jouw paard betekenen?


Voor je paard kun je veel betekenen als je in de voorbereiding op de buitenrit goed kijkt naar de weersomstandigheden, de bekende gevaarlijke plekken opzoekt op het strand opzoekt via de website van jouw gemeente en ook de getijdenwisselingen opzoekt. Met kennis van de getijdewisselingen kun je uit de vloedlijn wegblijven tijdens het opkomende tij.


Op de buitenrit zelf is het altijd verstandig om goed naar je eigen paard te luisteren. Paarden en pony’s weigeren namelijk als ze een ondergrond tegenkomen die ze niet vertrouwen.



Mocht het gebeuren dat je met paard en al wegzakt, spring er dan af en bevrijdt eerst jezelf. Hou altijd je eigen veiligheid in acht, want anders kun je niks meer voor je paard betekenen. Blijf vervolgens zo kalm mogelijk en probeer grip te creëren voor het paard. Lukt bevrijden je niet en zit je paard heel erg diep vast dan moet je de brandweer, de KNRM, de politie of mogelijk een lokale boer met een trekker zien in te schakelen. Mensenkracht is echt niet voldoende om een paard eruit te krijgen. Zit je zelf ook nog vast, probeer dan via omstanders te regelen dat ze hulpdiensten gaan inschakelen en blijf bij je paard om die te kalmeren en zo nodig vocht toe te dienen om uitdroging te voorkomen.


Bij de echte reddingsoperatie is het ook handig om goedbedoelde hulp van omstanders die niet deskundig zijn op het gebied van het redden van grote dieren (zoals de lokale boer) te instrueren. Het is bijvoorbeeld echt niet aan te raden om aan de hals en hoofd van een paard te gaan trekken. Bij het hijsen van een paard met twee singels is het belangrijk om óók een borsttuigje te gebruiken, want anders valt het dier eruit.


De nazorg is ook belangrijk voor je paard of pony. Laat een dierenarts je viervoeter nakijken op spierpijn of complicaties als gevolg van vastzitten in drijfzand en bouw je training weer langzaam op. Kijk ook of je paard of pony mentaal stress of angst ondervindt als jullie de volgende keer weer naar de locatie teruggaan (het bos, de heide of het strand met het drijfzand).



Heb je zelf nog aanvullende tips of eigen ervaringen met drijfzand. Deel ze dan in een reactie op de post die we plaatsen op onze Facebookpagina.


Bron: Bitmagazine.nl

090730845_ABFweb (1)
141021137_ABFweb (1)
181203215_ABFweb (1)
080319535_ABFweb (1)
drijfzand 2
drijfzand-1