Opstijgen
Opstijgen Foto: Arnd Bronkhorst | Arnd.nl

Angst voor paardrijden: Waar komt het vandaan en hoe los je het op?

Nieuws

De meeste angst bij het paardrijden ontstaat door de oncontroleerbaarheid van paarden. Ruiters zijn soms heel erg bang dat ze bijvoorbeeld het tempo niet kunnen controleren en dat ze niets te zeggen hebben over wat er gebeurt wanneer ze op hun paard zitten. 

Hippisch therapeute Ellen Bazuin legt uit wat deze angst met je paard doet, waar de angst vandaan komt en hoe je dit kunt oplossen.

Stel je gaat op buitenrit en je bent erg gespannen omdat de vorige keer toen je buiten reed je paard op hol sloeg. Je bent nu dus erg bang dat dit weer gebeurt, ondanks dat er tot op dat moment nog helemaal niets aan de hand is. 

Het paard voelt feilloos je gedrag en emoties aan en voelt in deze situatie een gestreste ruiter. Hierdoor ervaart hij ‘Er is iets gevaarlijks, laat ik maar met mijn ruiter meedoen’. Het moraal van dit verhaal is: als je gespannen bent op een paard, gaat het paard dat van je overnemen. 

“Op het moment dat de leider in de groep, en dat ben jij als ruiter, een situatie beoordeelt als eng of gevaarlijk en stressreacties gaat vertonen, reageert de rest van de kudde: ‘Het is niet veilig, dus laten we maar met z’n allen gaan vluchten’. Dit is helaas het signaal dat een angstige ruiter aan het paard geeft, wat voor gevaarlijke situaties kan zorgen. Het is daarom heel belangrijk dat ruiters leren hoe ze hun eigen stressreactie beter kunnen managen om veiliger en beter paard te rijden”, Ellen uit.

Angst zit tussen je oren

De angst die we kunnen ervaren bij het paardrijden komt voort uit onze hersenen. Diep in onze hersenen zit het limbische systeem, een structuur die betrokken is bij leren, het verwerken van input uit de buitenwereld en het opslaan in ons geheugen. 

Dit zogenaamde ‘zoogdierenbrein’ bepaalt sterk hoe we op onze omgeving reageren. Een onderdeel van dit systeem, de amandelkernen, zijn betrokken bij het koppelen van vrees/angst aan een situatie. Deze situatie wordt in het geheugen opgeslagen om snel te kunnen reageren als mensen (en paarden) in eenzelfde situatie komen.”

“Als er een bedreigende situatie ontstaat, start de amandelkern de reactie die bij dreiging of gevaar nodig is: vechten, vluchten of verstijven. Je moet wel iets doen om te overleven natuurlijk. Er gebeurt van alles in je lichaam om dit gedrag, evenals lichamelijk reacties zoals trillen en een hoge hartslag, op gang te zetten. Daar heb je zelf helemaal geen invloed op, dat gebeurt automatisch.”

“Op het moment dat het stresssysteem wordt opgestart, kun je als mens wel bewust worden van deze gevoelens en ze door te denken beïnvloeden. Dit denken over gevoel kan er echter voor zorgen dat angsten vast kunnen gaan zitten in ons hoofd. We bedenken als het ware mogelijk gevaarlijke situaties en wat er dan kan gebeuren. Hierdoor worden we bang.”

“Deze angst komt dan binnen in de amandelkernen, die starten ons stresssysteem op ‘dit is gevaarlijk, vooral vermijden en niet op het paard gaan zitten’. Hierdoor ontnemen we onszelf soms de kans om over onze angst heen te komen, omdat we steeds zelf het stresssysteem wakker schudden.”

“Kort samengevat: het stresssysteem kan worden opgestart door een gevaarlijke situatie, maar ook door onszelf wanneer we denken aan een gevaarlijke situatie. Het is een soort vicieuze cirkel, waarbij je er soms niet meer op eigen kracht uit kunt komen”, legt Ellen uit.

Wat kun je hieraan doen?

Eigenlijk begint alles met goed leren paardrijden. Op het moment dat je de rijtechniek goed beheerst, kun je meer controle over je paard krijgen waardoor je er minder vanaf valt en het paard minder vaak op hol zal slaan of bokken. Daarnaast heeft Ellen de volgende stappen op een rijtje gezet:

Stap 1: Waarom ben ik bang en is het terecht?

“De eerste stap is om bij jezelf na te gaan waarom je nou eigenlijk zo bang bent. En durf vervolgens je eigen angst te bekijken. Het mag er zijn, want het is geen vijand. Het is namelijk nodig om gevaarlijke situaties te vermijden. Accepteer dus dat je bang bent, bekijk daarna waarom je bang bent en of het terecht is.”

“Is het terecht? Wat kun je er dan aan doen? Dit varieert per persoon, omdat er veel verschillende situaties zijn waardoor een ruiter bang kan zijn of worden. Dit kan soms zelfs uit een jeugdherinnering komen, die niet eens met het paardrijden zelf te maken heeft.”

Stap 2: Ademhalingsoefeningen 

“Je zou voor het opstappen een ademhalingsoefening kunnen doen, om voor het rijden even goed tot rust te komen. Meestal zijn mensen namelijk al bang voordat ze opstappen. Als je inademt, richt je dan op het ontspannen van je gehele lichaam. Dus haal rustig adem (niet gaan hyperventileren) en wanneer je vervolgens uitademt, breeduit glimlachen. Als je dat een paar keer doet voordat je opstapt, ben je al veel meer ontspannen. Deze oefening kun je ook toepassen als je op het paard zit.”

Stap 3: Leer goed paardrijden

“Leer zo goed paardrijden dat je genoeg controle hebt over je paard om je paard te begeleiden wanneer een situatie gevaarlijk wordt. Zonder paardrijden kun je niet over je angst voor het paardrijden heen komen. Je moet op je paard zitten om goede ervaringen op te doen en je zelfvertrouwen op te bouwen.”


Ontspanningsoefening: Samen met je paard eventuele spanning verkennen

In de volgende ontspanningsoefening is het de bedoeling dat de ruiter in eerste instantie contact maakt met het paard. “Mensen die bang zijn zitten helemaal in hun hoofd en vergeten dat ze samen met het paard iets moeten gaan doen. Op het moment wanneer je opstapt, ga je je concentreren op hoe het paard onder je loopt.”

 ”Dit doe je door de teugels aan te nemen en een zachte aanleuning te zoeken met de mond. Dan ga je voelen hoe je je kuiten neerlegt om het paard aanwijzingen te geven dat hij voorwaarts mag. Voel ook hoe je ze weer loslaat. Want als je je kuiten de hele tijd blijft aanspannen, is de hele ontspanningsoefening al weg.” 

“Vervolgens voel je hoe je met je billen in het zadel zit, klem je nergens met je benen, zit je rechtop? Zodra je paard stapt, ga je elke voetstap volgen. Door je paard op deze manier stap voor stap te volgen tijdens het losrijden, ontspan je, wat je helpt om je minder angstig te voelen. Het leuke is dat je daarnaast ook kan waarnemen of je paard ontspannen is en zich fijn voelt,” vertelt Ellen.  


Bron: Bit & Cap