170220269_ABFweb
170220269_ABFweb

Doof paard: Schrikachtig of juist niet?

Nieuws

Wat doet een paard als hij doof is? Die vraag had Inge Wijnberg een aantal jaar geleden. Zij is als specialist inwendige ziekten paard verbonden aan de Universiteit Utrecht. Bij kleine huisdieren gebeuren gehoortesten routinematig, zegt ze. Niet bij paarden.


Specialist Inge Wijnberg weet dat er aangeboren doofheid bij paarden bestaat. “Vooral bij American Paint horses is dat het geval, hebben ze in Amerika ontdekt. Dat is dan erfelijke en aangeboren doofheid, ontstaan door een mutatie die gekoppeld is aan een bepaald kleurenpatroon van de vacht. Het betreft dan meestal de paarden waarbij veel wit voorkomt. De doofheid is gerelateerd aan een bepaald genetisch defect, de zogenaamde endotheline B receptor mutatie.”

Verkregen doofheid


Maar er is ook zoiets als verkregen doofheid. “Dat zou dan bijvoorbeeld kunnen zijn ontstaan na een fors hoofdletsel met uitval van sommige kopzenuwen. Als er verschijnselen zijn van evenwichtsstoornissen door afwijkingen in de buurt van het oor, kan dat ook leiden tot verminderd gehoor. Uit onderzoek is tevens gebleken dat oudere paarden dover worden”, aldus Wijnberg.

Gedrag van een doof paard


De vraag waarmee Inge Wijnberg worstelde, is hoe paarden die doof zijn of minder goed horen zich gedragen. Zijn ze schrikachtiger dan normaal of juist eerder stoïcijns? “Dat is in Amerika niet in detail onderzocht.” Daarom wilde Wijnberg in Nederland onderzoek doen naar doofheid bij paarden. Ze riep paardeneigenaren die het vermoeden hadden dat hun paard doof was op om naar de universiteitskliniek te komen voor een gehoortest. Aan die oproep werd weinig gehoor gegeven. “Daarom hebben we het onderzoek met onze eigen onderwijspaarden gedaan, aangevuld met een  zestal patiënten. Maar dat is niet voldoende voor een betrouwbaar onderzoek.”

Soort EEG-scan


De zogenaamde BEAR ( brain stem auditory respons ) test houdt in dat er wordt gemeten of een paard doof is of niet. Deze test geeft een objectief resultaat, je kunt het vergelijken met een soort EEG-scan van de hersenen. Via een minihersengolfregistratiesysteem wordt de elektrische lading, die ontstaat als er geluidsgolven worden overgebracht van de oren naar de hersenen, gemeten. Er wordt dus gekeken of er een elektrische golf ontstaat na een geluidsprikkel. Deze golf heeft bij goed-horende dieren een vast patroon.

Koptelefoon of elektroden


De techniek om doofheid te meten bij paarden is er dus. Doofheid kan zelfs op twee manieren worden gemeten: via oordoppen of via een soort koptelefoon op het hoofd van het paard en vervolgens via naaldelektroden of oppervlakte-elektroden. Van de tweede techniek is het nadeel dat het paard moet worden geschoren op de plek waar de oppervlakte-elektroden moeten worden aangebracht, Afhankelijk van de wens van paard en eigenaar kan de methode gekozen worden die het beste past.
‘Bij dravers en renpaarden trekken ze vaak vlak voor de finish de proppen met watten uit hun oren’

Aannames


Wijnberg weet dus dat er dove paarden zijn en ze kan het ook meten, maar ze heeft nog steeds geen antwoord op de vraag of die doofheid ook invloed heeft op het gedrag van een paard. “Ik kan alleen in aannames denken. Je kunt twee kanten op redeneren: een paard ziet van alles, maar mist het geluid. Doordat de geluidsprikkel wegvalt, is hij rustiger. Of de andere kant: als ik naar mezelf kijk, luister ik altijd naar waar het geluid vandaan kom als ik op de fiets zit. Als er ineens een elektrische fiets voorbijkomt, schrik ik me wild, omdat ik die niet hoor aankomen.” Dus wellicht zijn dove paarden juist schrikachtiger omdat ze het geluid missen om zich tevoren bewust te zijn van wat er gaat gebeuren.

Dravers


Ze verwijst voor haar eerste beredenering naar de draf- en rensport. “Bij dravers en renpaarden trekken ze vaak vlak voor de finish de proppen met watten uit hun oren. Dan gaan ze harder. Mijn hypothese zou dan zijn: geluid maakt onrustiger, dus dove paarden zijn flegmatieker.”

Zelf testen


Wie wil weten hoe het met het gehoor van zijn paard is gesteld, kan zijn paard laten testen bij de universiteit. “Dan weet je of hij doof zou kunnen zijn en kun je bepaald gedrag misschien beter verklaren en kun je de training aanpassen omdat voor dat paard stemhulpen onbruikbaar zijn. Maar je kunt oren niet beter maken, een gehoorapparaat bij een paard lijkt me niet zo’n succes. Ze hebben vaak een grote hekel aan dingen in hun oren.”

Tegen oren scheren


En terecht zijn paarden heel zuinig op hun oren. Wijnberg is dan ook fervent tegenstander van het uitscheren van paardenoren. Al helemaal toen ze een keer een paard van een eigenaar die ten einde raad was op de kliniek kreeg. Het dier had een wond op haar hals die niet meer genas. Het paard krabde die steeds met haar achterhoef open. Het dier werd volledig onderzocht en uiteindelijk werden ook onder narcose de oren bekeken. Wat bleek? “De eigenaar had haar oren uitgeschoren en haar daarna in een box met schone houtkrullen gezet. Het dier was gaan rollen en had daardoor blijkbaar krullen diep in haar oor gekregen aan de kant van de wond. Die werden verwijderd en daarna had het paard veel minder jeuk.”

Onderzoek


Wie Inge Wijnberg wil helpen haar onderzoek naar het gedrag van dove paarden compleet te maken, kan contact opnemen via e.roelfsema@uu.nl. Aan het onderzoek zijn wel beperkte kosten verbonden.

Bron: Bitmagazine.nl