100609806_ABFweb
100609806_ABFweb

Vaccineren: ja of nee?

Nieuws

Veel paarden in Nederland krijgen jaarlijks een vaccinatie tegen influenza. Dat is namelijk verplicht als je wilt meedoen aan wedstrijden. Voor deelname aan internationale evenementen wordt zelfs halfjaarlijkse vaccinatie geëist. Er gaan echter steeds meer geluiden op dat dit overdreven is, en zelfs onwenselijk. En er is soms sprake van vervelende bijwerkingen.


Bij een vaccinatie wordt een paard ingespoten met verzwakte of dode ziektekiemen en een hulpstof, die het afweersysteem aanzet tot actie. Daardoor wordt het lichaam geactiveerd om antistoffen te maken die paraat staan zodra het paard met echte ziektekiemen in aanraking komt. Holistisch dierenarts Karin de Haas uit Beek geeft aan dat vaccinaties nooit zonder risico zijn. “Als een paard wordt geënt op een moment dat zijn lichaam druk is met andere dingen, kun je voor problemen komen te staan. Ook moet een combinatie van verschillende vaccins tegelijk worden vermeden. Het komt verder voor dat paarden hevig reageren op de hulpstoffen die het vaccin transporteren. Het is lang niet altijd duidelijk wat dat precies voor spul is.”

Er is nog een reden waarom De Haas sceptisch staat tegenover vaccineren. “Je geeft het lichaam eigenlijk het signaal dat het iets niet zelf kan oplossen. De westerse geneeskunde is gericht op het bestrijden van symptomen: niet de ziekte zelf, maar alleen de uitingsvorm. En zolang je alleen de symptomen bestrijdt, steekt die ziekte toch weer op een andere manier de kop op, want dan is de oorzaak niet weg.”

Professor Hans Nauwynck, viroloog aan de Universiteit van Gent, slaakt een diepe zucht als hij de sceptische geluiden hoort. “Iedereen is de periode van vóór de vaccinaties vergeten. Er was enorm veel paardenleed door de ernstige ziektes die rondwaarden. Het komt door vaccinatie dat dat niet meer op die schaal voorkomt. Europa heeft bovendien de strengste regelgeving op het gebied van de veiligheid van vaccins. Natuurlijk zijn er soms reacties als een lichte zwelling of een paar dagen verhoging, maar die zijn absoluut niet levensbedreigend. Bij mensen heb je dat ook na een inenting. Het lijkt wel of het bij dieren minder wordt getolereerd.”

Herhaling


Bij het influenzavaccin geven de fabrikanten van de entstof aan dat de werking na een jaar minder wordt. Het vaccin tegen rhinopneumonie moet zelfs na zes maanden al opnieuw worden toegediend, bij tetanus is dat twee jaar en voor het middel tegen schimmels en droes staat negen maanden. Maar is dat niet een beetje overdreven? Wetenschappers hebben aangetoond dat paarden die één keer tegen tetanus waren geënt na drie jaar nog dezelfde hoeveelheid antistoffen hadden. Wetenschappelijk onderzoek bij mensen heeft aangetoond dat de ‘houdbaarheidsduur’ zelfs nog veel langer is, tot wel vijftien jaar. En is een paardengriep niet net als bij ons een kwestie van uitzieken?

Karin de Haas vindt van wel. “Waarom zou een paard niet even griep mogen krijgen? Ja, hij wordt er flink ziek van, maar daar komt hij met goede verzorging wel weer bovenop. Alleen op het gebied van tetanus ben ik van mening dat je wel moet vaccineren, want dat wil je echt niet. Dat wordt bovendien in de spier gedaan, de plek waar de ziekte zich ook manifesteert. Daar heb ik minder moeite mee.” Ze geeft aan dat onderzoeken bij de mens niet een op een op paarden kunnen worden overgezet. “Dus ik houd iedere twee jaar enten tegen tetanus aan. Bij gezelschapsdieren kunnen we een check op antistoffen doen en zo nagaan of een enting echt nodig is. Helaas heb je dat niet voor paarden.”

Hans Nauwynck wijst erop dat de griepinjectie bij mensen ook jaarlijks wordt gegeven. “Als het om een lokale infectie gaat, bijvoorbeeld van de ademhalingswegen, dan is regelmatig herhalen noodzakelijk omdat de immuniteit op die plek van korte duur is.”

Sterke afname


Influenza is een nare, zeer besmettelijke aandoening. Sinds de vaccinatie voor wedstrijdpaarden verplicht is, is het aantal uitbraken sterk afgenomen. Dat is een goede ontwikkeling. Meestal wordt tegelijkertijd een vaccin tegen tetanus gegeven. En dat fokkers hun merries laten enten tegen rhinopneumonie uit angst voor spontane abortus, daar kan De Haas zich iets bij voorstellen. “Bij andere paarden vraag ik me af waarvoor iemand het laat doen. Tegen de verlammingsvariant helpt die prik namelijk niet.” Nauwynck wil dat graag nuanceren. “Onze ervaring is dat paarden die zijn ingeënt soms inderdaad wel ziek worden, maar er niet aan dood aan gaan. Dat gebeurt wel bij niet-gevaccineerde paarden.”

Vaccineren tegen droes en schimmel doet holistisch dierenarts De Haas uit principe niet. “Als een paard vatbaar is voor een dergelijke aandoening is er een onderliggend probleem. Een gezonde boom wordt ook niet ziek. Je kunt dan wel zo’n schimmel bestrijden, maar dan pak je in mijn ogen niet het werkelijke probleem aan.”

Natuurlijke barrière


Normaal komen ziektekiemen via de huid of de slijmvliezen het lichaam binnen. Is het toedienen via een injectie niet een totaal ander proces? De Haas is overtuigd van wel. “Je passeert een natuurlijke barrière die wordt gevormd door huid en slijmvliezen. Bovendien dwingt de hulpstof die erbij zit het lichaam tot een reactie, of het daar nou klaar voor is of niet. In een grijs verleden is er ooit een influenza neusenting in de vorm van een verstuiver geweest. Die is allang weer uit de handel, maar daar had ik minder problemen mee dan met het injecteren.”

Viroloog Nauwynck geeft aan dat hij met zijn mensen hard aan het werk is om opnieuw met een influenzavaccin te komen dat via een meer natuurlijke weg kan worden toegediend, want ook hij vindt dat bij een injectie in de spieren in dit geval onvoldoende de plaats van bestemming wordt bereikt. “Het probleem is dat je daarbij gebruik moet maken van levende virusdeeltjes en dat geeft meer risico qua veiligheid. Je wilt niet dat het virus zichzelf ongecontroleerd gaat verspreiden. Er wordt hard gewerkt aan een stabiele variant.”

Normale reactie


Dierenartsen geven een vaccinatie in de hals of in de borst. Als het netjes gebeurt, wordt de plek waar de naald ingaat eerst ontsmet, zodat er geen vuil van buiten mee naar binnen dringt. In de praktijk wordt dat echter bijna nooit gedaan.

Soms gaat het mis. In het minst erge geval bestaat de bijwerking uit een zwelling op de plek van de injectie of stijfheid, die na een paar dagen verdwijnt. Er zijn ook paarden die sloom worden, ineens lopen alsof ze dronken zijn, koliekachtige of hoefbevangenheidachtige symptomen hebben of spierpijn of zelfs koorts krijgen na de vaccinatie. En er zijn incidenten gedocumenteerd waarbij paarden niet alleen hevig ziek werden, maar ook een grote zwelling kregen, waarna de huid afstierf.

Nauwynck kent de verhalen, maar noemt ze ‘gekruid’. “Als er binnen twee weken na de vaccinatie iets gebeurt, krijgt deze de schuld, terwijl er iets totaal anders aan de hand kan zijn. Ik vind wel dat dierenartsen de plek van de injectie met alcohol moeten ontsmetten. Dat gebeurt te weinig.” Een lichte ontstekingsreactie na een vaccinatie is volgens Nauwynck volstrekt normaal. “Dat is juist de bedoeling. De hulpstof zet het lichaam aan om iets te gaan doen. Het streven is altijd om zo weinig mogelijk reactie te krijgen, maar er moet wel wat gebeuren om het afweersysteem te activeren. Het ene paard reageert er heviger op dan het andere. Als je dat als dierenarts weet, zou je een ander merk kunnen proberen met andere werkzame stoffen. Uit voorzorg tegenmedicatie in de vorm van NSAID’s geven zou ik niet snel doen. Je wilt de ontstekingsreactie niet lamleggen.”

Insulineresistentie


Volgens De Haas is er geen hard bewijs dat er door vaccinaties doden vallen, maar ze is ervan overtuigd dat vele klachten die dagen, maanden of zelfs jaren later opdoemen ermee te maken hebben. “Bij de mens is er een verband tussen toenemende gevallen van diabetes en vaccinatie. Bij paarden wordt ook steeds meer gevaccineerd en neemt insulineresistentie en de aanwezigheid van tumoren toe. Het is lastig om dat te verbinden aan het inenten, want er is vaak sprake van een opstapeling van problemen, maar ik vertrouw het niet.”

Nauwynck vindt dat vaccinatie onterecht de zwarte piet krijgt toegeschoven. “Zonder grondige diagnose zijn de beschuldigingen niet hard te maken. Ik vind het jammer dat er zo weinig aandacht is voor het positieve dat vaccinatie voor paarden heeft gedaan. Uiteindelijk is het de verantwoordelijkheid van de paardeneigenaar zelf of die het risico wil lopen dat zijn paard heel erg ziek wordt.”




Tips bij vaccinatie


-       Ga na welke vaccinaties echt nodig zijn. Overleg dit met je dierenarts.

-       Bespreek met hem de werking van het vaccin, zodat je een reëel beeld hebt van wat het wel en vooral ook niet doet.

-       Laat je paard alleen vaccineren als hij gezond is. Zelfs kleine probleempjes kunnen zijn weerstand al beïnvloeden, waardoor hij de vaccinatie niet optimaal kan verwerken.

-       Vermijd een combinatie van entstoffen.

-       Vraag je dierenarts of de plek van de injectie vooraf ontsmet kan worden.

-       Geef aan bij je dierenarts hoe je paard op eerdere vaccinaties reageerde.

Er zijn (homeopathische) middelen die voor extra bescherming tegen afweerreacties zorgen




Bron: Bit 220