Omgaan met agressie
NieuwsIeder individu heeft agressie in zich. Zelfs het meest makke paard kan in een gevaarlijke furie veranderen, mits voldoende getergd. De woede kan gericht zijn tegen andere paarden, maar ook tegen mensen of dingen in zijn omgeving. Neem de oorzaak weg en je hebt al een groot deel van het probleem onder controle.
Als een lammetje liep de hengst mee naar de paddock. De lijn werd losgeknipt en in een flits veranderde hij in een woeste furie die met zijn voorbenen door de lucht maaiend en met ontblote tanden zijn begeleider aanviel. Een boze droom? Nee, helaas een waar gebeurd verhaal. Een paard is een vluchtdier, maar is wegrennen geen optie, dan gaat hij in de aanval. De hengst had in de kleine paddock een pijnlijke veterinaire behandeling ondergaan en dat was hij niet vergeten. Gelukkig kwam deze begeleider er met een paar kneuzingen vanaf.
Agressie bij een paard kan zich richten op mensen in zijn omgeving, maar ook op andere paarden, honden of zelfs objecten. Er zijn paarden die woedend in hun tralies bijten en de stal kort en klein slaan. In de vrije natuur leven paarden in een kudde. Daarin is agressie een middel om de rangorde vast te stellen. Maar tot vechten komt het niet vaak. Meestal wordt alleen gedreigd. En dat gebeurt met zulke subtiele signalen dat wij mensen het niet eens zien. Wordt de boodschap begrepen en trekt de bedreigde zich terug, dan keert de rust weer. Zo niet, dan worden de signalen meer indringend gegeven. Vechten is ongunstig voor een paard in het wild, want de kans dat hij daarbij gewond raakt is groot. En hoe moet je dan overleven?
Wat doet een paard doorslaan van dreigen naar geweld? Voor het dier is die drempel er niet zo duidelijk. Uithalen met het opgetilde been is een logisch vervolg in de lijn van de toenemende dreiging. Een paard realiseert zich niet dat hij daarmee een streep tussen ‘goed’ en ‘kwaad’ overgaat. Voor zo’n woede-aanval kunnen verschillende redenen zijn, bijvoorbeeld angst of pijn. Wel eens te snel de singel aangetrokken en een flinke hap opgelopen? Neem iets langer de tijd en adem zelf uit als je ‘m aantrekt. Een paard neemt snel gedrag over, dus dan ga je niet tegen de beweging in. Soms is niet altijd duidelijk waar het paard bang voor is of wat de pijn veroorzaakt. Is het een slecht passend zadel of een voorwerp waar hij ooit eens vreselijk van is geschrokken? Probeer je paard te begrijpen en neem de oorzaak weg.
Verveling of stress is echter een grotere boosdoener. Een paard dat hele dagen in een dichte stal wordt gehouden is voor sociaal contact afhankelijk van ‘zijn’ mens, die er hooguit een paar uur per dag is. Meeste paarden reageren daar gelukkig goed op en zijn oprecht blij als hun baasje zich laat zien. Anderen associëren hun mens met de eenzame opsluiting en worden agressief. Paarden die in het voorbijgaan over de staldeur bijten geven daarmee vaak een schreeuw om aandacht. Het levert namelijk meestal een kreet of een oplawaai op. Dat is weliswaar niet leuk, maar wèl een vorm van aandacht. Even is de passerende mens met dat paard bezig. Zulk gedrag kun je het beste negeren. En de keren dat het paard niet bijt als je langsloopt, beloon je hem en geef je hem aandacht. Dan leert hij met positief gedrag aandacht te trekken.
Denk je dat stress of verveling de oorzaak zijn van het agressieve gedrag van je paard, probeer dat dan aan te pakken. Meer beweging, de wei of paddock in met soortgenoten, een geit of Shetlander in zijn stal of een luikje in de zijmuur waardoor hij zijn buren kan ruiken. Maatregelen die al veel verschil kunnen uitmaken. Probeer daarnaast zijn gedrag te veranderen door positieve reacties te belonen. Negeer de negatieve zoveel mogelijk, want straffen geeft angst en dat wekt juist meer agressie in de hand.
Dominant gedrag kan agressie met zich meebrengen. Sommige paarden zijn nou eenmaal baziger dan anderen. Ze proberen vast te stellen hoe ze qua dominatie staan tegenover paarden die ze tegenkomen, bijvoorbeeld tijdens het losrijden, maar ook tegenover hun baasje. Het lastige is dat je op wedstrijden steeds nieuwe paarden tegenkomt, dus zo’n dier zal het steeds weer proberen. Afleiding door ze aan het werk te zetten is de enige optie, want even samen in de wei zetten om ze die rangorde te laten bepalen kan dan niet. Sommige paarden zijn extreem bezitterig. ‘Hun’ mens is het enige dat ze hebben, dus die wordt verdedigd en dat maakt een agressieve indruk.
Dit is een samenvatting van een eerder verschenen artikel uit Bit.
